Prof. Dr. Tuncay Neyişçi

'HD'ye geri zekalılık da dahil!

Acaba kaç kişi farkında? Ülkemizde turizmin başkenti olarak tanımlanan Antalya’nın bilinen ilk turistik tesisi 1970’li yılların başında (1973) Kemer ‘de açılmış olan İtalyan Valtur Tatil Köyü’dür, ki birkaç yıl sonra (1976) Club Med’e devredilmiştir. Hem Valtur, hem de Club Med ‘her şey dahil’ (HD) çalıştılar ve ülkemize ‘geri zekalı’ turizm uygulamasını getiren, getiren ne kelime, ithal eden işletmeler oldular.

O kadar geri zekalıydılar ki, Kemer Club Med 1980’li yıllarda dünya Club Med ailesi içinde birkaç yıl üst üste en iyi iş yapan tesis olarak seçildi. O dönemde yüksek ücretler ödeyerek Club Med’e gelen geri zekalı turistler, inanılmaz zenginlikteki sofraları, etkinlikleri, eğlenceleri, tertemiz ama tenha denizi bırakarak Antalya’nın sokaklarında dolaşıyor, lokantalarında(!) yiyip içiyor, inanmayacaksınız ama, biricik müzesini ve ören yerlerini dolduruyorlardı. Yetmezmiş gibi, helikopterlerle Kapadokya’ya, Cessna uçaklarla Efes’e günübirlik turlara katılıyorlardı. Bir akademisyen tarafından henüz adı koyulmamış olsa da ‘geri zekalılık’ aşikardı ve  diz boyunu aşmıştı.

HD, turizm serüveninde Türkiye’nin, kentler dışında (Kuşadası Club Med’i hatırlayınız), tanıştığı ilk sistemdir.

Yazmıştım, yinelemekte fayda var. Anadolu dünyanın en karizmatik, en ilginç, en çeşitli, vb. coğrafyasıdır ve  üzerine basarak söylüyorum, ‘butik’ bir coğrafyasıdır. Eğer bir geri zekalılık söz konusu ise, Anadolu’yu bu derinlikte kavrayamamak olmalıdır.

Bu ‘butik’ özellik Anadolu’nun üst kimliğidir ve onu, deyim yerinde ise, dünyanın ‘alakart’ ülkesi olarak tanımlar.  Bu hiçbir koşulda Anadolu’da HD, açık büfe, kitle turizmi uygulanamaz anlamına gelmez. Ancak Anadolu ya da Türk turizmi dendiğinde akla ilk gelenin ‘butik ve bireysel turizm ülkesi’ olması gerektiğinin altını çizer. Eğer bugün Türk turizmi dendiğinde akla öncelikle HD ülkesi geliyorsa, geri zekalılığı burada aramak gerekir.

Ürün kalitesi müşteri niteliğiyle doğrudan ilişkilidir ve her ikisi de çoğul kavramlardır. 5 yıldızlı oteller inşa ederek 5 yıldızlı müşterilere sahip olunamaz. Zamanının koşullarında mütevazi bir tatil köyü olan Club Med’in müşteri profili ile bugünün 7 yıldızlı otellerinin müşteri profilleri karşılaştırılmadan, değişimin nedenleri irdelenmeden kimin ve neyin geri zekalı olduğu anlaşılamaz, olsa olsa geri zekalılık  kronikleşir.

Ey turizm duayenleri, kanaat önderleri...

HD tartışılacaksa eğer, her şeyden önce HD’nin gerçekten bir turizm etkinliği ya da sistemi olup olmadığı tartışılmadır. Turizm ticari bir konudur ancak fazlasını da içerir, kapsar. Eğer ileri sürüldüğü gibi bu sistemde müşteriler otel dışına çıkmıyorlar, yerel toplum ile etkileşime geçmiyorlarsa bu ticaretin kavramına uygun bir durumdur ve ticaret erbabının konusuna dönüşmüştür. AVM dışına çıkmayan ve orada sunulanlardan başkasıyla ilgilenmeyen, etkileşmeyen insanlar turist sayılabilirler mi? Bu durumun turizm kavramına da uygun olduğunu söyleyebilir misiniz? Turizmin turizm olmaktan çıkarılıp ticarete dönüştürüldüğü bir alan Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın değil Ticaret Bakanlığı’nın sorumluluk alanına dahil olmuş demektir.

Neyi tartıştığını bile bilmeyene geri zekalı denebilir mi?

Ben bilmiyorum.


Bu Makale 19.08.2017 - 14:34:05 tarihinde eklendi.


Kullanıcı Yorumları
  • TUNCAY HOCAM ACİL İLGİLENİN 06.07.2017 - 03:14

    SAYIN HOCAM ; Kaş Kalkan taraflarına yapılmak istenilen yeni bir yol projesi var. Bu konuyu araştırmanızı doğaya verecek olan zararı, o bölgeye ne katara artımı eksimi olur incelemenizi bu konu ile alakalı bir yazı paylaşmanızı rica ederiz. Acil Olarak Konuyu Ele Alınız. ' Madem ki yeni bir yol ihtiyacı var Önerim : Kumluca Belen - Adrasan Kavşağından yeni bir yol açılır ve Kumlucu Finike Demre Kekova kuzeyinden iç kesimden direk yol açılır yeni yapılacak olan havalimanına bağlantı yapılmış olunulur. Bu sayede kıyı kesimini kirletmemiş oluruz Viyadükler tünellere gerek kalmaz Kaş Kaputaj plajımıza dokunulmaz ve doğal bitkiler yok edilmez. kAş ve Demre arasında olan Sarılar Çerler Gökyazı havalimanı yapılacak yeni yol da oradan direk kuzeyden Kaşa iner bu sayede asıl amaçlanmak istenilen kuzey çevre yolu yapılır ve doğamız katledilmez. bu konuda haber yapınız acil.

  • İsimsiz 01.06.2017 - 04:09

    tepede 3 5 adam milyon dolarları götürcek personel 1400 maasla sigara dilencek.türizm in içine ettiniz batırdınız bi gözünüz doymadı.herşey dahilmiş yemeklerın içeceklerin yüzde 60 ı çöpte nede olsa personel bedava çalışıyo kımse gormez çöp e giden yemekleri, gelen paraya bakılır.ver mehteriiiii

  • Turist 30.05.2017 - 08:40

    Otelin içinde ne olduğu değil dışında turisti ne beklediği daha önemli ... yıllarca turisti kazıklayıp $2 lık çakma t-shirtü $20 a satan esnaf , $5 yol için $50 dolar isteyen taksici , $10 hesap yerine $200 hesap ödeten , üstüne bir de dayak atan restoran personeli , tur diye gittikleri yerlerde ören yerlerinden çok mağaza gezmeye zorlayan acentalar , otelden şehire gitmek isterken 80 kişinin bindiği belediye otobusunde taciz edilmek , şehir merkezinde yürüken taciz edilmek , hanutçular vs. vs vs... şimdi soruyorum (tunus -mısır vs hariç) hangi ülkeye tatile gittinizde yukarıda yazıdıklarımı gördünüz ???? ondan sonra esnaf kan ağlıyor turist neden sokağa çıkmıyor ???? HD sistemi tartışılır - avantajları vardır dezavantajları da lakin , gelen turistlere yolunacak kaz gözü ile baktığı sürece ülkenin turizm yolunda gittiği son durak bellidir.Tartışmaya bile gerek yok

  • Cenk Erdoğan 29.05.2017 - 10:37

    Tuncay Neyişçi konuya çok daha geniş bir perspektiften bakmış. HDnin zaten bir turizm çeşidi olmadığını ifade etmiş. HD bir turizm çeşidi değil, bir pazarlama aracı olarak düşünülebilir ki bu durumda bile bile uygulanışının yanlış olduğunu düşünüyorum.

  • Kaya Gürlersan 28.05.2017 - 11:15

    Sevgili Üstadım Yazınıza Turizmde kendimi nacizane bir duayen olduğumu zannederek yanıt vermek isterim. 1961 den beri Turizm camiasında faaliyet gösterdiğimi bilirsiniz. Özgeçmişini yazmaya kalksam bayağı sürer. 1. Clup med HD. Değildi biz ona extended FB Derdik. 2.HD Acapulcada sandals clup tarafından icat edilmiş bir sistemdir ve o günün şartlarında mükemmel çalışan bir yöntem idi. 3. Türkiyede bu sistemi ilk uygulayan Camyuvada Clup Marco polo idi ve oda çok başarılı bir şekilde uyguladı. Şimdi haklı olduğunuz konuya zurnanın ZORT dediğine geleyim. Herşeyin suyunu çıkaran bizler bu HD de suyunu çıkardık bakanlıkda gözlerini kapattı bir denetim ve standart getirmediği getiremediği için bu günlere geldik. Bu bir tarz arz talep meselesidir. Ben şahsen hiç ama hiç tasvip etmediğim 52 yıllık meslek hayatımda sadece 11 ay bu sistemle çalışan bir oteli yönettim hala da haklı olduğunuz gibi pek hoşuma giden bir yöntem olduğunu zannetmiyorum. Lakin hakkını vermek de lazım bu yöntemi hak ettiklerini talep ederek mükemmel çalıştıran birkaç tesis de vardı hala da var. Gende çok geç kalınmış sayılmaz. Eğer yatırımcılar ve bakanlık el ele verirse çok daha geç olmadan makul bir ara yöntem bulunur. BIR MUSİBET BİN NASİHATTEN İYIDİR Sevgilerimle.

  • Kerem 28.05.2017 - 10:29

    Adının önünde prof. ünvanı olan birisi saçma sapan bir şey söylüyor, bir başka prof ünvanlı yanıtlıyor. Şİmdi bu yanıttan bir şey anlayan varsa beri gelsin. Noolur turizmi proflar değil, turizmciler konuşsun.

En Çok Okunanlar
Bunları Okudunuz Mu?
Yazarlar
Tüm Yazarlar
GÜNCEL HABERLER
SEKTÖREL HABERLER

Turizm gündemine ilişkin haberlerin her gün mail adresinize gelmesi için abone olun.