Prof. Dr. Tuncay Neyişçi

Kaptan June ve deniz kaplumbağaları

Kaptan June ve deniz kaplumbağaları
Sıklıkla katıldığım çevre sohbetlerinde, ister istemez söz bir noktada deniz kaplumbağalarına dokunur ya da dokunmak zorunda kalır. Şaşar kalırım. Bırakın üniversite öğrencilerini, ilkokul öğrencilerinin çok büyük bir bölümü bile deniz kaplumbağalarıyla bilimsel adını bilecek kadar ilgililer. Sizin de aklınızdan “Caretta caretta” adının geçtiğini ve nesli tehdit altında bir türden söz etmekte olduğumuzu düşündüğünüzü tahmin ediyorum. Yanılıyor muyum?

Plajlarımızı deniz kaplumbağalarıyla paylaşabilme alçak gönüllülüğünü yaşama geçirmemize dek uzanan bu yaygın bilgi ve derin ilgiyi 2022 yılının bir nisan günü yitirdiğimiz, deniz kaplumbağalarımızın anası Kaptan June Heimoff’a borçluyuz.

Yüz milyon yıldan beri kumsallarımızı ziyaret eden deniz kaplumbağalarımız öksüz kaldı.

Bu yazı June Heimoff’u tanıtma yazısı değil. İsteyenler, özellikle de turizm sektörüyle ilgili olanlar, onu yakından tanımalı, yaptıklarını anlamaya çalışmalıdır.

Eğer bugün “Dalyan” ünlü bir turizm destinasyonu ise bunu, her şeyden önce Kaptan June’a borçludur. Aslında Kaptan June’u harekete geçiren, hayran kaldığı Dalyan İztuzu kumsalı üzerinde 1987 yılında yapımına başlanan bir turistik tesis olmuştur. Çelişkiye bakar mısınız? Turizm yatırımlarının ivme kazanmaya başladığı yıllarda turizm yatırımına karşı bir hareket özgün bir coğrafyanın ünlü bir turizm destinasyonuna dönüşmesine yol açıyor. Kaunos antik kenti, kaya mezarlar ve muhteşem İztuzu lagününün önüne geçerek Dalyan denizkaplumbağaları ile özdeşleşiyor.

Hatırlıyorum, o yıllarda Dalyan’da düzenlenen turizmle ilgili bir toplantıya katılmış ve bir bildiri de sunmuştum.

Kaptan June’un başlattığı bu hareket toplumumuz ve turizmimizin çevre ve doğa duyarlılığı konusunda derin etkiler yaratmış, izler bırakmıştır. Bana göre, Köyceğiz Gölü ile bağlantılı İztuzu Lagünü “Sazların Venedik”i olarak adlandırılabilecek çok özgün ve nadir bulunabilen bir alandır ve değeri yeterince anlaşılarak ön plana çıkarılamamıştır. Oysa deniz kaplumbağaları ülkemizin başka kumsallarının da sevimli ve sadık ziyaretçileridir.  

Yanlış anlaşılma riskini göze alarak, Kaptan June’un kampanyasını güçlendirtmek için deniz kaplumbağalarını kullandığını aslında deniz kaplumbağalarının neslinin ne o zaman ne de bugün, tehdit altında olmadığını düşünüyorum. Kaptan Jane “nesli tehdit altında” ifadesini dikkat çekmek, kampanyasını güçlendirmek amacıyla ve içtenlikle kullanmış ve amacına da ulaşmıştır. Bunda en küçük bir yanlış görmüyorum. Yılda yaklaşık 100 yumurta bırakan bir tür koşullar (bilimsel, kültürel, vb.) sağlandığında kısa sürede kendini toparlayabilir. O gün bu gündür (yaklaşık 30 yıl) en azında 9 bilim insanı grubu Caretta caretta’ların korunması için çalışıyor. Bu da son derece de önemli.

Kaptan June ve kaplumbağalarından önce Düzlerçamı/Antalya’da yöreye özgü alageyikler ciddi yaşam mücadelesi vermekteydiler. Ülkemizin turizm başkenti olmaya soyunan Antalya’da alageyiklerin sesini duyan bir kaptan maalesef çıkmadı. Oysa Alageyikler tıpkı Dalyan’ın kaplumbağaları gibi Antalya’nın turizm markası olabilirdi. Üzerinde hiç duran olmadı. Kaptan June’dan ilham alan, onun yolunu izleyen kahraman çıkaramadık.

İki soru ile yazımıza noktayı koyalım;

Ölü Deniz’de yamaç paraşütü, Köprüçay’da rafting, Beydağları’nda Likya Yolu gibi turizm markalarını kimler ortaya çıkarmıştır?

“Çevre Günü”nüz kutlu olsun…


Bu Makale 28.05.2022 - 14:48:57 tarihinde eklendi.


Kullanıcı Yorumları
Henüz yorum yapılmadı.
En Çok Okunanlar
Bunları Okudunuz Mu?
Yazarlar
Tüm Yazarlar
GÜNCEL HABERLER
SEKTÖREL HABERLER

Turizm gündemine ilişkin haberlerin her gün mail adresinize gelmesi için abone olun.