2050'de yaşlı gezgin sayısı 2 milyara ulaşacak, turizm sektörü buna hazır mı?

 

 

Sektörün geleceği açısından yaşlı turizminin çok önemli bir segment olduğunu belirten Baraner, bu segmentin büyük cirolar kazandıran devasa bir müşteri grubu olduğunu ifade etti. Baraner, konuşmasının devamında şu noktaların altını çizdi:


 

‘’Bu segment oldukça planlı seyahat ediyor ve seyahatleri 12 aya yayılıyor. Marjinal bir işten bahsetmiyoruz, sektörün en önemli sorunlarına derman olabilecek bir segmentten bahsediyoruz. Ben 40 yıldır Almanya piyasasındayım. Almanya bölgenin eğilimlerini çok iyi yansıtması açısından önemli bir ülke. Dikkatli incelediğimizde turizm sektörüne de politikaya da damga vuranın yaşlılar olduğunu görüyoruz. Yaşlılar, yaşlı düşüncelerle, sloganlarla karşılaşmak değil, yeni anlayışlarla karşılaşmak istiyorlar. ‘Yaşlı’ olarak yaftalanmak değil, gençlerle bir arada olabilecekleri ancak özelleştirilmiş turlara ihtiyaç duyuyorlar. Panel öncesi müşteri grubu olarak yaşlıları inceledik, katılımcı arkadaşlarımız bu konuda detaylı bilgi verecek. 

 

Şimdi sözü Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emine Özmete’ye bırakmak istiyorum.’’
 

Baraner’in ardından paneldeki ilk sözü alan Özmete, sunumunda şu noktalara değindi:

 

‘’Şu anda dünyada belirlenmiş 3 konu var: Yoksullukla mücadele, iklim değişikliği ve küresel ısınma. Her üçü de turizmle çok yakından ilgili meseleler. Ülkemizde ve dünyada nüfus sürekli yaşlanıyor. 2050 yılında dünya nüfusu 10 milyara ulaşacak ve her 5 insandan biri yaşlı olacak. Şu anda Avrupa en yaşlı kıta. 2050 yılında dünyadaki pek çok ülkede yaşlı nüfusunun yüzde 20’nin üzerinde bir orana sahip olacağını görüyoruz. Bu da yaşlıları turizmde önemli bir hedef kitle haline getiriyor. Hedef kitlemizi tanımadan turizm organizasyonu yapmak mümkün değil. En yaşlı ülkeler Monako, Japonya ve Almanya. Bazı ülkeler geliştikten sonra yaşlandığı için sorunlarını çözebildi. Ancak gelişmekte olan ülkelerde bu durum daha farklı gelişiyor… Türkiye’de nüfusun yüzde 8.2’si yaşlı. Hem dünyada hem de Türkiye’de uzayan ömürle birlikte 80 yaş üstü ileri yaş grubunun da giderek büyüdüğünü görüyoruz. Burada da erişilebilirlik sorunu ortaya çıkıyor. Ancak tüm bu segmentlerin seyahat ihtiyacı olduğunu göz ardı etmememiz gerekiyor. 3. yaş kavramı ilk kez Fransa’da kullanılmış, emeklilik sürecine ulaşmış kesimi ifade ediyor. Yaşlı turizmi ise daha geniş bir kavram. Yaşlılar, turizm açısından en önemli tüketici gruplardan birisi. Aynı zamanda sağlık harcamaları artan, boş zamanları çok fazla, çalışma dönemi geçirmiş olduklarından emeklilik maaşları düşük olmakla birlikte diğer nüfus gruplarına göre bir miktar birikimi olan ve bunu en iyi şekilde değerlendirmek isteyen bir grup. 

 

2050 yılında dünyada 2 milyar yaşlı gezgin olacak. Peki turizm sektörü olarak buna hazır mıyız? Örneğin İspanya’da 2012 yılında en çok harcama yapan turist kesimi 64 yaş üstü. İspanya’nın yaşlılara dönük promosyonları var, bu örnek alınabilir. 

 

 

Yaşlı turizmini engelleyen bazı nedenler var. Örneğin teknoloji kullanımının düşüklüğü sebebiyle erişilebilirlik. Ancak bu segment bu alanda da hızlı büyüme gösteriyor. Ancak yine de bu alan henüz yeterince gelişmiş değil. Sektör hazır paketler ve alternatif yöntemlerle bu gruba ulaşabilir.

 

Akdeniz, uzun yaz sezonu sebebiyle yaşlı turisti çekmek konusunda büyük bir şansa sahip. Şehir içi ulaşım olanakları ve sağlıklı beslenme de bu segment için oldukça önemli. Son olarak yaşlı turistlere dönük ayrımcılık da yaygın bir problem. 

 

 

Otantik seyahati tercih ediyor, kültürel mirası görmek istiyorlar. Macera seyahatlerine de her geçen yıl daha fazla ilgi gösteriyorlar. Otellerde ise konfora büyük önem veriyorlar. Konaklamada ve ulaşımda ise erişilebilirliğe çok önem veriyorlar. (Asansör, engelli kullanım alanları, vb.) 55-64, 64-79 ve 80 üstü yaş grubunu ayrı ayrı incelemek ve buna göre çalışma yürütmek gerekiyor. 

 

 

Çinliler yaşlı turizminde de büyük pazar. Çin şu anda en hızlı yaşlanan ülke. Bu pazara dönük çalışmalar bu alanda da yoğunlaşmalı. ‘’

 

 

Ardından söz alan Acorn Turizm Kurucu Direktörü
 Alison Burgh, şunları söyledi:

 

‘’Ben İngiltere’den geliyorum  ve üçüncü yaş turizmi konusundaki deneyimlerimizi Akdeniz bölgesi ile paylaşmak istiyorum. Bu yaşlar, insanların artık hayatları ve deneyimleri hakkında düşünmeye başladıkları yaşlar. Bu grup, turizm sektörü için oldukça büyük bir segment ve pazar genişlemeye devam ediyor. Ingiltere’de her doğan 12 çocuktan bir tanesinin 100 yaşına kadar yaşacağını belirtiliyor. Almanya’da en büyük nüfus grubu 45-46 yaşları arasında. Dolayısıyla bu piyasanın büyümeye devam edeceğini görebiliyoruz. 50 yaş üzeri kişilerin gayrı safi milli hasılaya katılımına baktığımızda Akdeniz Bölgesi’ne en fazla yaşlı turist gönderen ülkeler Almanya, Fransa ve İngiltere. Çin, Rusya, Hindistan gibi piyasalar da çok önemli. 

 

Bu grubun harcanabilir gelirlerinin yüksek olması da turizm sektörü açısından oldukça önemli. 50-75 arasındaki kişilerin 30 yaşındakilere göre daha fazla para harcıyor ve bu harcamaların büyük bölümünü tatilde yapıyorlar. Bu elbette gelire ve birikime göre değişebiliyor. Bu grup tatil esnasında alışveriş yapmaktansa tatildeki deneyimlerine odaklanıyor.

 

Bu değişmekte olan bir piyasa. Turizm son yıllarda kitle turizminden kişiye özel turizme doğru kayıyor. 3. yaş grubu bu trend için de önem taşıyor. Genel itibarıyla bu grubun ihtiyatlı ve deneyimli seyahatçiler olduklarını görüyoruz. Dolayısıyla kaliteli hizmet istiyorlar. Bu grup yaş ilerledikçe farklı eğilimler gösteriyor. Bunları iyice incelemek ve kitle turizmi dışında da bu gruba dönük çalışmalar yürütmek çok önemli.’’

 

 

Ardından söz alan  Tura Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Erkunt Öner ise şunları söyledi:

 

‘’Mersin 3. yaş turizmi için en güzel destinasyonlardan bir tanesi. Bu bölgede şu anda çok zor bir dönemden geçiyoruz. Eğer bu bölgede siyasi istikrarı sağlayabilirsek Mersin bu alanda lider şehirlerden birisi olacaktır.

 

Geçtiğimiz dönemlerde de büyük sıkıntılar yaşadık ancak hiçbir zaman inancımızı kaybetmedik. Benim şu ana kadar elde ettiğim deneyimin odak noktası kruvaziyer turizmi. Dolayısıyla üçüncü yaş turizmini kruvaziyer çerçevesinde değerlendirmeye çalışacağım. İlk olarak 3. yaş turistlerinin neden seyahat etmek istediklerine bak gerekiyor: Birinci sebep sağlık. Termal komplekslerine gitmek, estetik ameliyat olmak istiyorlar. Bunun dışında kültürel zenginlikleri de ziyaret etmek istiyorlar. Bu sebeple bu segmentin deniz kum güneş turizmi dışında da talepleri olduğunu anlamamız ve buna göre çalışmamız gerekiyor. 

 

Özet olarak yaşlıların tatilden bekledikleri şey şu: Güzel hava, güvenlik, engelliler için erişim kolaylığı, tarih, kültür ve sigorta. 

 

Kruvaziyer turizmi bu alanda oldukça şanslı. Çünkü bir kere gemiye bindiğinizde bir daha valiz taşımak zorunda kalmıyorsunuz. Her şey dahil paketler bu segment için çok çekici. Aynı zamanda denizdeyken rahatlama ve sağlıklı yaşam aktivitelerine zaman bulabiliyorlar. 

 

Bizim şirket olarak engelliler için özel otobüslerimiz var. Tüm insanların aynı hizmetlerden yararlanması gerektiğini düşünüyoruz. Engelli müşterilerimiz ek bir ücret ödemeden bu otobüs hizmetimizden faydalanabiliyorlar. 

 

3. yaş grubundan insanlar aynı zamanda tur programının her detayını bilmek istiyor, herhangi bir sürprizler karşılaşmak istemiyorlar. Bu yüzden her misafirimize bir kulaklık veriyoruz ve tüm gezi boyunca rehberin anlattığı her şeyi duyabiliyorlar. Turlarımızda ayrıca her daim bir ambulans da bulunuyor. Bu sayede 3 kere hayat kurtardık.

 

Aynı şekilde hijyen de 3. yaş turizmi için çok önemli. Bu yüzden mobil tuvalet uygulaması geliştirdik ve gittiğimiz her yere bu mobil tuvaletleri taşıyoruz. Bunlar sadece örnek, şeker hastaları için yiyecekten, suya kadar her şeyi yanımızda taşıyarak misafirlerimizin tüm imkanlarını anında karşılamaya çalışıyoruz. Bu segmentle çalışırken her segmentte olduğundan daha fazla detaya dikkat etmek gerekiyor. 

 

 

Turizmin özü yaratıcılık. Klasik oteller, klasik mimariler üzerinden gittiğimiz sürece bir noktaya varamayız. Bizim eksiğimiz yatırımların finansal bölümü değil, konsept yaratmak. Konsept yaratırken ülkenin geneliyle uyumlu olması ve süreklilik yaratması önemli. Her segment için turizm politikası çok önemli. Burada kamuya büyük iş düşüyor. Bizim turizmde bir politikamız yok. Yaşlı turizminde de ihtiyacımız bu.’’

 

 

Son olarak söz alan Uluslararası Sosyal Turizm Örgütü Başkanı
 Jean Marc Mignon, şunları söyledi:

 

‘’Öncelikle temsil ettiğim kuruluş hakkında bilgi vermek istiyorum: Uluslararası Sosyal Turizm Örgütü 1963 yılında kuruldu ve 140 tane üyesi var. Bizler, olabildiğince vatandaşlarımızın turizme erişebilmesini hedefliyoruz. Ben konuşmamda da sosyal hedefle ekonomik hedef arasındaki ilişkiden bahsetmek istiyorum. 

 

Şu anda 3. yaş sınıfında bulunan 168 milyon Avrupalı var. Bu kesimde 10 kişiden 7’si yalnızca ülke içerisinde tatil yapıyor. Peki neden bu gruba vurgu yapıyoruz? Bunun 3 sebebi var:

 

*Yaşlıların evden çıkmasına ve pozitif bir deneyim kazanmasına yardımcı oluyor. 

 

*Yaşlıların sosyal ilişkilerinin yenilenmesine yardımcı oluyor.

 

*Özellikle düşük sezonlarda turizm sektörüne büyük katkı sağlıyor. 

 

Az önce belirttiğim gibi bu işin hem sosyal hem de ekonomik ayakları var ve bunların hepsini bir arada gözetmek gerekiyor. 

 

 

Örneğin İspanya’da IMSERSO adlı bir program var. Devlet idaresi nüfusta yaşlıların oranının arttığını görerek yaşlılara dönük bir proje başlattı. Burada hem yaşlıların hayata katılması ve seyahat etmesi, hem de turizm sektöründe sezonun uzatılması ile istihdamın süreklileşmesi hedefleniyor. Oldukça düşük fiyatlı olan bu tatillerin ödemesinin yüzde 20’sini ise IMSERSO yapıyordu. Ekonomik zorluklar sebebiyle bu ödeme payı düşürülse de program sürdürülüyor. Bu oldukça önemli bir örnek. Bir diğer örnek de Fransa’dan. Bu örnek de İspanya’daki programdan etkilenilerek oluşturuldu. 2004 yılında başlatılan program çerçevesinde bu yaş grubu da devletten belli bir miktar destek alıyor. Desteğin bir kısmını isa ajans karşılıyor. Örneğin 380 euroluk tatilin 180 eurosu Seniors en Vacances adlı ajans tarafından karşılanıyor. Bu sayede yaşlılar oldukça düşük bir ücret karşılığında tatil yapabiliyor. 

 

Bu gruba dönük iş birliği yapabilmek açısından, SENtour Connect isimli bir seyahat acenteleri birliği oluşturduk. Şu anda Avrupa’da Portekiz, İspanya, Franda, Slovenya, İtalya, Almanya ve Belçika’dan üyelerimiz var. 

 

Son olarak şunu söylemek istiyorum: Devletler genel olarak turizm sektörünün kendi kendine gelişebildiğini düşünüyor. Ancak bunun böyle olmadığını kriz dönemlerinde görüyoruz. İspanya devlet özel sektör iş birliği konusunda oldukça önemli bir örnek. Bundan yola çıkarak hepimiz ders almalıyız.’’