Cüneyt Ertürk anlattı. Turizm yatırımcıları nelere dikkat etmeli?
Ertürk Mali Müşavirlik'in sahibi Cüney Ertürk, yatırımcıların en çok ihtiyaç duydukları konularla ilgili TurizmGüncel'e bilgiler verdi. Ertürk, yatırım ve teşvik belgesi almaktan KDV istisnasına, arazi tahsislerinden ecrimisil sorununa kadar geniş bir yelpazede turizmciye ışık tutacak açıklamalarda bulundu.
TurizmGüncel
İşte Cüneyt Ertürk'ün yatırımcının en çok merak ettiği konulara dair yorum ve değerlendirmeleri...
KULLANILAN KREDİLERE DEVLET DESTEĞİ
1990’lı yılların başında beri turizm sektörüne yönelik teşviklerin azalmasına karşın, 2007’den itibaren bu teşvikler tekrar turizm açısından üst düzeye çıkarılarak çok ciddi yenilikler yapıldı. KDV istisnası zaten vardı ve bu hala devam ediyor. Bunun dışında SSK işveren payı istisnası diye bir uygulama daha getirildi. Bölgelere göre çok farklılık göstermekle beraber, 2 yıldan 7 yıla kadar süreyle çalışanların SSK giderlerini devlet karşılıyor. Ayrıca, kalkınmada öncelikli bölgelerde, yatırımlar için kullanılan kredilerin TL olması durumunda yüzde 5’ini, döviz olması durumunda ise yüzde 2’sini devlet karşılıyor.
DEVLETİN TURİZM TEŞVİK POLİTİKASI DEĞİŞTİ
Devletin turizmi teşvik politikasından eskiye oranla bir takım değişiklikler oldu. Eskiden teşvikler yatırımcıya direkt nakit olarak ödenirken, artık günümüzde sağlanan KDV istisnası ve indirimleri ile birlikte, teşvik dolaylı yollardan yapılıyor. KDV istisnasında ve indiriminde de yine bölgelere göre değişiklikler ortaya çıkıyor. Mesela Antalya’da yaptığınız bir turizm yatırımına vergi indirimleri ve istisnaları ile dolaylı olarak yüzde 30 oranında teşvik edilirken, bu oran kalkınma öncelikli bölgelerde yüzde 80’lere kadar çıkabiliyor. Bu uygulama, sadece yeni yatırımlar için değil, aynı zamanda mevcut tesisin iyileştirilmesi ve renovasyonu anlamında faydanılabilecek bir uygulama.
TURİZMİN DIŞA BAĞIMLILIĞI YÜZDE 0,5 CARİ AÇIK İÇİN İLAÇ OLABİLİR
Devletin şu anda ekonomi alanında iki temel problemi var; biri cari açık diğeri ise istihdam. Bu iki problemin çözümünde anahtar sektör turizm sektörü. Çünkü turizm emek yoğun bir sektör olduğu için hem istihdama katkısı büyük, hem de döviz dengesinde dışa bağımlılığı yüzde 0,05 civarında. Sadece ithal içkilerde dışa bağımlılığı var. Örneğin, insanların yere göğe sığdıramadığı otomotiv sektöründe dışa bağımlılık oranı yüzde 80. Yani otomotiv’in cari açığa olumlu etkisi yüzde 20 iken, turizmde bu oran yüzde 99,5’dir.
İSTANBUL’A DA BİR TAKIM AVANTAJLAR VERİLMELİ
Teşvikler ilgili en ilginç noktalardan bir tanesi de İstanbul’un bu uygulamanın dışında bırakılması. Baktığınızda İzmir’den Kars’a kadar otel yatırımlarına teşvik sağlanırken, İstanbul bunun dışında bırakılmış. Bu uygulamanın nedeni ise, İstanbul’un otel yatırımına doyduğu ya da yeterli karlılığa ulaştığı düşüncesi. İstanbul’u bir Paris, Londra veya New York kadar ziyaretçi alan bir yere dönüştürülmek isteniyor. Eğer böyle bir amaç varsa, İstanbul alt yapı olarak buna hazırlanmalı diye düşünüyorum. İstanbul’un iyi planlanması ve yabancı yatırımların daha yoğun gelmesi açısından İstanbul’a da birtakım avantajların verilmesi gerektiğini düşünüyorum.
TAHSİSLERLE İLGİLİ YENİ KURULLAR OLUŞTURULACAK
Turizm sektörü içerisinde arsa maliyeti son yıllarda önemli bir maliyet kalemi haline geldi. Bununla ilgili olarak da yine teşvik mevzuatının içinde çıkan bir hüküm var. Buna göre, yatırım teşvik belgesi olan bir yatırımcının arsa rayiç bedelinin iki katı yatırım yapmayı taahhüt etmesi halinde, emlak vergisi bedelinin yüzde 1–2 veya 3’ünü ödeyerek 49 yıllığına arsaya sahip olabiliyor. Yatırımcılar, hazineye, belediyelere ve il özel idarelerine ait arazilere talip olabiliyorlar. Yatırımcılar, kendilerine yatırım için uygun gördükleri yukarıdaki ait kurumlara müracaat edebilirler. Söz konusu idare de bunu yanıtlamak zorunda. Başvurulan kurumun arsayı hangi koşullarda tahsis edeceği noktasında belli kriterler var. Bunlar, finansal olarak böyle bir yatırımı gerçekleştirip gerçekleştiremeyeceğiniz, belli bir istihdam sağlayıp sağlayamayacağınız ve birden fazla talipli varsa, hangisinin daha büyük yatırım yapacağı gibi kriterlerdir. Bu konuda kurullar oluşturulacak ve kurullarda hazine, belediye, mimarlar odası gibi kurumlardan temsilciler bulunacak.
TAHSİS SÜRENİZİ, NASIL UZATACAKSINIZ?
Daha önceden, öneğin 80’li yılların sonunda alınmış bir tahsisiniz var. Tahsis edilen arazinin üzerinde bulunan tesisinizin yanında hazineye, belediyeye ait bir arazi varsa buralara başvurup hem kendi mevcut tesisinizi büyüterek “büyük tesis” hüviyetine kavuşabilir ve bu şekilde de tahsis süresinin uzatılmasında kendilerine ekstra bir avantaj sağlayabilirler. Bin yataklı tesisinizi yandaki başka kurumlara ait arazileri de alarak bin 500 yatağa çıkartıp, bunların arasına da yüzme havuzu gibi çeşitli şeyler eklediğinizde, tahsis süreniz dolduğu zaman kimse gelip buraya talip olmayacaktır.
TÜRKİYE’DE TOPLAM ARAZİLERİN YÜZDE 60-70’İ DEVLETİN KONTROLÜNDE
Dünyanın gelişmiş ülkelerinde toplam arazilerin devlete ait kısmı yüzde 30-40, özele ait kısmı yüzde 60-70 iken, Türkiye’de durum tam tersidir. Devletin sahip olduğu bu arazileri direkt kendi yatırımları ile ekonomiye katkı sağlayacak şekilde değerlendiremediği için bu arazileri, uzun vadeli yatırımlar yapacak, istihdama ve ekonomiye katkı sağlayacak şekilde değerlendirmesi son derece mantıklı görünüyor. Bu durum sadece turizm açısından değil, örneğin, tarım ve hayvancılık ve sanayi yatırımları açısından da aynıdır. Dolayısıyla yatırımcıların devletin ya da kurumların açıklayacağı yatırım tahsis ilanlarını takip etmek yerine, uygun alanları bulup bizzat kendilerinin talip olma hakları var.
TURİZM TEŞVİK BELGESİNİ NASIL ALIRSINIZ?
Turizm teşvik belgesi alabilmek için öncelikle Turizm Bakanlığı’na müracaat ederek yatırım belgesi alıyorsunuz. Yatırım belgesi almak çok zor bir süreç değil, çünkü öncelikle sizden bir arazi istiyorlar. Bu arazinin ya mülkiyeti size ait olacak, ya da kiralamış olacaksınız. Turizm yatırım belgesini almak yatırımcıya, yatırım sürecinde elektriği bölgedeki en ucuz tarife üzerinden kullanmak, bina inşaat vergisinden istisna gibi avantajlar sağlıyor. Bunun dışında, turizm teşvik belgesi alabilmek için de turizm yatırım belgesine sahip olmak zorundasınız. Turizm yatırım belgesiyle birlikte, Ticaret Bakanlığı’na bağlı Teşvik Uygulama Genel Müdürlüğü’ne giderek projemizi anlatıyoruz. Basit bir fizibilitenin ardından yatırım bilgi formunu içeriye vererek yatırım teşvik belgesini alıyoruz. Yatırım teşvik belgesi alındıktan sonra, konuyla ilgili tüm avantajlardan yararlanabiliyoruz.
YATIRIM BELGESİNİ TEŞVİK BELGESİNE DÖNÜŞTÜRMEK TURİZMCİ İÇİN BÜYÜK AVANTAJ
Birçok turizmcinin kaçırdığı bir husus daha var. Teşvik belgesini alıp işletmeyi faaliyete geçirdikten sonra, bu yatırım belgeleri işletme belgesine dönüştürülüyor. Bu şekilde belediyelerin denetiminden çıkarak Bakanlığın denetimine bağlanıyoruz. Diğer taraftan yine yöredeki en ucuz elektrik enerjisini kullanıyoruz. En önemlisi ise 5 yıl boyunca emlak vergisinden muaf oluyoruz. Sonuç olarak, turizm yatırım, teşvik ve işletme belgelerinin avantajlarını alt alta koyup hesapladığınızda ortaya çok ciddi rakamlar çıkıyor. Örneğin emlak vergisi 5 yıldızlı bir tesis için 5 yılda milyonlarca doları buluyor.
ECRİMİSİL CEZA MAHİYETİNDE OLDUĞU İÇİN GİDER OLARAK GÖSTERİLEMİYOR
Ecrimisil kira veya kullanma bedeli değil ve kanun gereği geriye dönük uygulamalar olmak zorunda. Ecrimisil haksız işgal için ödenen bir cezadır. Buradaki kritik mesele, ecrimisil için ödenen meblağlar “ceza” mahiyeti taşıdığı için turizmciler gider olarak gösteremiyor. Kira olsa, giderlerinde gösterebilecekler. Ancak ceza olduğu için vergisel olarak da turizmciye bir avantajı yok. Trafik cezası ödeyip bunu “gider” olarak yazamıyorsanız, ecrimisil cezalarını da gider olarak gösteremiyorsunuz. Ecrimisil konusu hukuki olarak çok kolay çözülebilecek bir olay değil. Kıyılar tüm halkın kullanım alanı olduğu ve bunun Anayasa’da yer aldığı için, herhangi bir yönetmelikle ya da kanun değişikliği ile sorunu çözemiyorsunuz.
ECRİMİSİLDE BÖLGELER ARASINDA ADALETSİZLİKLER VAR
Ecrimisil ile ilgili bir diğer sorun, uygulanan cezalar konusunda bir standardın olmaması. Örneğin Bodrum’da uygulanan ecrimisil cezaları başka yerlerdekinin 4–5 katı olabiliyor. Öte taraftan Mersin’deki ecrimisil cezasıyla Antalya’dakinin bir olmaması lazım. Bu konuda bölgeler arasında dengeli bir uygulama tutturmak gerekiyor. Öyle sıkıntılı dosyalar geliyor ki bu konuyla ilgili, işletme sahibi ecrimisil cezasını ödediği taktirde tek kuruş kar elde edemeyecek duruma düşebiliyor. Bu yüzden kıyıların kullanım amacı çok önemli. Bazı işletmeler sahile sadece yapması gereken şeyleri yapıyor, oradan ayrıca bir ticari gelir elde etmiyor. Bunun kıstası da otel müşterilerine sahilde verilecek, şezlong, şemsiye vs gibi hizmetler. Ama bakıyorsunuz kıyılara gidip yüzme havuzu, kafe gibi tesisler yaparak, buraları aynı zamanda birer ticari faaliyet alanı olarak kullanan işletmeler de var. Yönetmelikte kıyıların kullanım amacının net ifadesi var ve bunlara uymak gerekiyor.
Bu Haber 24.08.2011 - 20:00:47 tarihinde eklendi.
Kullanıcı Yorumları
-
yazınız için teşekkür ederim çok sade anlaşılır bir yazı olmuş.sormak istediğim Örneğin emlak vergisi 5 yıldızlı bir tesis için 5 yılda milyonlarca doları buluyor. cumlesi gerçekten doğrumu?yada yazım yanlışımı var?
-
Teşvik belgesini alıp işletmeyi faaliyete geçirdikten sonra, bu yatırım belgeleri işletme belgesine dönüştürülüyor. Bu şekilde belediyelerin denetiminden çıkarak Bakanlığın denetimine bağlanıyoruz. ... demişiniz.....Ancak pratikte maalesef böyle değil.Turizm işletme belgeli bile olsak Belediye Encümen kararlarına tabiyiz..Müzik saati ,açma kapama saati,ışıklı reklam panoları, Ne gariptirki Marmarisde ki Belediyelerin ( Marmaris merkez ve Armutalan Belediyesi ) Encümen kararları ve uygulamaları birbirine ters..
