2013 sonrası Rusya'sını iyi okumak, beklenti ve stratejiyi buna göre oluşturmak gerekir
Rusya pazarını ve ekonomisini yakından tanıyan ve ülkenin nabzını tutan Credit Europe Bank'ın Genel Müdürü Haluk Aydınoğlu ile ülke ekonomisini ve turizmi konuştum. Aydınoğlu ile yaptığım görüşmede, sektörde bulunan herkesin ihtiyaç duyacağı önemli tespitler ve değerlendirmeler ortaya çıktı.
Ülkemizin kuzey doğusunda yaklaşık 150 milyon nüfusa sahip etki alanı ile birlikte, toplamda yaklaşık 250 milyon nüfusun yaşadığı bir coğrafya olan ( BDT topluluğu dâhil ) Rusya Federasyonu ile, 1990'lı yılların başından itibaren iş ve yaşam ilişkimiz yükselen bir trend seyretti. İki ülke arasında turizm başta turizm olmak üzere tarım, ticaret ve özellikle inşaat sektöründe bağımlılıklar artmıştı. Bu yıllarda, enerji ithalatındaki yüksek bağımlılık nedneiyle Türkiye - Rusya Federasyonu arasındaki dış ticaret Türkiye aleyhine gelişti.
2013 YILINDAN SONRA RUSYA'DA GÖRÜNÜM DEĞİŞTİ
Rusya Federasyonu, yüksek kapasiteli doğal yeraltı enerji kaynakları potansiyeli ile küresel alanda önemli bir piyasa yapıcısı konumunda. 2000’li yıllardan itibaren küresel ekonomideki olumlu gelişmeler ve petrol fiyatlarındaki istikrarlı yükseliş RF ekonomisine olumlu katkı sağlamış ve yüksek oranlı cari fazlalar (dış ticaret fazlası) 2000 ve 2008 yılları arasında rublenin hızla reel olarak değer kazanmasına yol açmıştı. 2008 yılında başlayan ve süregelen küresel mali kriz ile birlikte, tüm gelişmekte olan ülkeler gibi Rusya Federasyonu da bu negatif gelişmelerden olumsuz etkilenmiş, petrol fiyatlarındaki düşüş mali dengeleri bozmuştur. Bu başlıca faktörlerin tetiklediği ekonomideki bozulma ise 2013 yılından itibaren kendisini göstermiş yüksek oranlı devalüasyon, enflasyon ve buna paralel satın alma gücünde önemli kayıplar ülkenin görünümünü en çok da tüketici davranışlarını etkilemiştir.
TURİZM, 2015 VE 2016 YILLARINDA RUSYA'DAN BÜYÜK MALİ KAYIP YAŞADI
Ülke 2009’da yüksek oranda küçülürken; 2010, 2011, 2012 yıllarında ortalama % 4 büyümüştür. 2013 yılında % 1.3, 2014 yılında % 0.6 büyüyebilmiş ve 2015 yılında ise ekonomi % 3.7 daralmıştır. Bu küresel mali etkilerin yanında Kırım olayları, Ukrayna ilişkileri ABD ve AB yaptırımları ve nihayet Suriye vakaları en çok ülkemizi etkilemiş, uluslararası ilişkilerimizde ve ekonomik faaliyetlerde büyük bir kırılma yaşanmıştır. Bu ilişkiler sırasında en yüksek oranda turizm sektörü direkt ve endirekt olarak etkilenerek, 2015 ve 2016 yıllarında büyük mali kayıplar yaşamıştır. 2016 yılının son çeyreğinde düzelen iki ülke ilişkileri paralelinde olumlu etki, ilk turizm sektöründe kendisi göstermiştir.
23 Aralık Cuma günü, Rusya Federasyonu’ndaki son sosyo-ekonomik gelişmeleri, beklentileri ve özellikle turizm endüstrisinin durumu hakkında daha derin bilgi almak için Rusya'yı yakında tanıyan Credit Europe Bank Genel Müdürü Haluk Aydnoğlu ile Moskova'daki ofisinde bir araya geldim. Yaptığımız söyleişiyi de TurizmGüncel okurları için kaleme aldım.
CREDIT EUROPE BANK RUSYA'DA EN YAYGIN DAĞITIM AĞINA SAHİP TÜRK BANKASI
Credit Europe Bank, Rusya Federasyonu’nda uzun yıllardır faaliyet gösteren Türk sermayeli en büyük ve en yaygın banka. Geniş şube ağına ve dağıtım kanalına sahip olan Credit Europa Bank, tüketici finansmanı ve kredi kartı pazarında ise etkin bankalar arasında güçlü bir konumda. Credit Europe Bank Rusya’da yaygın dağıtım kanalı ile önemli bölgelerde tüketici davranışları konusunda yüksek gözlemleme yeteneğine ve veriye sahip. Bunun için bankanın Genel Müdürü Aydınoğlu‘nun düşünceleri, tespitleri söyleyecekleri 2017 yılına ve geleceğe önemli ışık tutacaktır.
Aydınoğlu ile 2017 yılını izleyen yıllar ve sosyo-ekonomik gelişmeler üzerine görüş alışverişinde bulunduk. Düşüncelerini, tespitlerini ve yapılması gerekenleri bizlerle paylaştı.
AYDINOĞLU: RUSYA ARTIK ESKİ RUSYA DEĞİL
“Havalar nasıl?” diye başladık sohbetimize. Aydınoğlu, havaların genelde soğuk olduğunu ifade ederek ve gülerek başladı anlatmaya. Ülkenin 2013 yılının sonundan bu yana ekonomik kriz içerisinde olduğundan bahsederek, bazı bilinen politik olayların da ivme kattığı ekonomik krizde Rusya’nın artık eski Rusya olmadığından söz etti. 2017 yılı için genel bir iyimserlik gördüklerini ancak temkinli bir iyimserlik beklentisi içerisinde olduklarını ifade eden Aydınoğlu, uzun bir aradan sonra ekonominin büyüyeceğini öngördüklerini belirterek, ''Son yıllarda tüketiciler mevcut ekonomik koşullar nedeniyle harcamalarını kıstıklar. Artık biraz kendileri için bir şeyler yapmak istiyolar. Alışveriş yapma isteğinin yeniden artacağı beklentisi ile 2017 yılına umutla bakıyoruz.'' diyor.
''RUSYA'DA 4.5-5 MİLYON TURİST SAYISINA ULAŞILMAZ AMA...''
Haluk Aydınoğlu'na ''bu gelişmeler ve kötü geçen 2016 turizm seznunun ışığında 2017 yılını sorduğumda ise ''umutluyum''yanıtını aldım. Aydınoğlu, özellikle en çok etkilendiğimiz turizm sektöründe mevcut sosyo-ekonomik koşullar altında Rusya Federasyonu vatandaşları ( BDT dahil) ziyaretçi sayısında, geçmiş yıllarda yakalanan - maksimum 4,5 - 5 milyon sayısına ulaşılmasa da - 3 milyon ziyaretçinin ülkemizi tatil amaçlı ziyaret edeceğini düşündüğinü ifade ederek,''Burada en önemli faktör ikili ilişkilerin düzelmesi.'' dedi.
''TL/RUBLE PARİTESİ RUS TURİST İÇİN AVANTAJ''
TL/Ruble paritesinin bugün Rus turist için bir avantaj olduğunun altını çizen Aydınoğlu, Türkiye’ye gitmek ve Türkiye turu almak için paritenin daha avantajlı hale geldiğini kaydederek ''Rus turistler Türkiye’yi tercih edecek. Türk konaklama sektöründe en büyük maliyetler TL cinsinden. Dolayısıyla fiyatlama dolar cinsinden yapılsa bile, daha makul bir seviyede olacaktır.'' değerlendirmesini yaptı.
''MISIR KAPALI, AVRUPA PAHALIYDI, RUSLAR DOĞRU DÜZGÜN TATİL YAPAMADI''
Rus turistin 2016 yılında doğru düzgün tatil yapmadığını gözlemlediğini belirten Aydınoğlu, ''Çünkü Mısır kapalıydı. Avrupa ise Euro/ruble paritesi açısından oldukça pahalıydı. Bu nedenle Rus turistin gidebileceği başka bir destinasyon yok. Ruslar yaz tatillerini sıcak ve denizi olan yerlerde geçiremedikleri için ülke içi tatiline yöneldiler. Bu nedenle Rusya'da ertelenmiş bir talp söz konusu. 2016 yılının son çeyreğinde yaşanan hareketlilik de bunun bir göstergesi. Erken rezervasyonlarda da aynı gelişmeyi görüyoruz. Bu veriler ışığında bakıldığında 2017 sezonundan oldukça umutluyum. Türkiye Ruslar için her zaman birinci destinasyon oldu. Çünkü kendilerini Türkiye'de son derece rahat hissediyorlar. Buna karşın Antalya'nın rekor sayıda Rus turistin geldiği zamanlara (örneğin 2014 yılına) ulaşmak zaman alacak. Bunun ana nedeni ise ekonomi ve reel ücretlerin artmaması. Satın alma gücündeki iyileşmeye paralel olarak, turist sayıları da artacaktır.'' şeklinde konuştu.
''TÜRK TUR OPERATÖRLERİ ESNEK, DEĞİŞEN KOŞULLARA ÇABUK UYUM SAĞLIYOR''
Rusya'daki Türk tur operatörlerinin esnek bir yapıya sahip olduğunu ve değişen koşullara çok çabuk adapte olduğunu söyleyen Haluk Aydınoğlu, Rusya'nın artık 2013 veya 2014'ün Rusya'sı olmadığını, bunu herkesin anlaması gerektiğinin altını çizdi. Aydınoğlu, ''Ekonomik olarak 2013 ve 2014 yıllarındaki gibi paranın bol, harcama iştahının yüksek olduğu yıllarda değil Rusya. Devalüasyonlar, yüksek enflasyon, ücretlerin artmaması ve satın alma gücündeki kayıplar, bu seyahatlerin önündeki en önemli kısıtlar. Bu bilgilere paralel olarak toplamda 2,5 – 3 milyon Rus turistin Türkiye'ye gideceğini tahmin ediyorum. Yaz tatili olarak sahil bölgelerine dağılımın bir önceki yıllara paralel olacağını varsayıyorum.'' değerlendirmesini yaptı.
Credit Europe Bank, ürün gamı gereği Moskova dışında para ile malın kesiştiği illerde önemli bir dağıtım ağına sahip. Ben de Aydınoğlu'dan, ekonomik değer yaratan bu kentlerdeki tüketici davranışları hakkında bilgi vermesini rica ettim. Çünkü bu iller büyük potansiyel taşımakta, ülkemiz ve özellikle Antalya bu kentlerden yüksek oranda misafir ağırlamaktadır. Bu kentlerdeki özellikle kredi kartları ve tüketici kredilerindeki gelişmeler hakkında son durumu sordum. Her şeyden önce Rusya’ya Moskova ve diğer kentler olarak bakmanın doğru bir gözlem olduğunu ifade ederek söze başladı.
''DOLARDAKİ YÜKSELME EN ÇOK MOSKOVA'DA HİSSEDİLDİ''
Özellikle devalüasyon etkisinin ($/Ruble paritesinin 30’lardan 75’lere hatta, 80‘lere yaklaştığının altını çizerek) Moskova’da çok daha fazla ve ağır hissedildiğini, diğer kentlerin ise çok fazla dolarize olmadığı için, krizin göreceli olarak daha az hissedildiğini belirten Aydınoğlu şu noktaların altını çizdi:
''RUSYA'DAKİ GELİŞMELERİN İYİ OKUNMASI GEREKİYOR''
“Rusya da bu sürede önemli değişiklikleri yaşadı. Özellikle yiyecek sektöründe gerek kısıtlar ve gerekse diğer faktörlerin etkisi ile yerel üretimler arttı ve çok yüksek oranda olabilecek gıda enflasyonun önüne geçildi. Rusya artık özelikle sebzede kendi kendine yeter ülke konumuna geldi. Ancak en önemli etkisi ise bu bölgelerde maaş ödemelerindeki gecikmeler ve satın alma gücünün oldukça düşmesi. Bunu da kredi kartı alışverişlerinde gözlemledik. Alışveriş çeklerindeki miktar yarı yarıya düştü. Kredi kartlarında ve tüketici kredilerinde borçlanma artıyor. Bu gelişmelerin iyi okunması beklentilerin buna göre kurgulanması gereiyor. Bu dengeleri iyi anlamalıyız. Aksi takdirde yanlış planlama ve zararlarla karşı karşıya kalabiliriz.''
Aydınoğlu'na, ''Aslında biz Türkiye tarafında Rusya Federasyonu ile olan ilişkilere hep olumlu baktık nehirin hep aynı debi ile akacağını düşündük. Sosyo-ekonomik değişimleri, davranışları ve dinamikliği çok iyi izlememiz ve analiz etmemiz gerekmekteydi. Bir konuda da düşüncelerinizi almak isterim. Yerel rekabette son yıllarda bir değişim var mı? Türk sermayeli tur operatörü ile Rus sermayeli veya büyük oyucular ( TUI, Thomas Cook v.b) arasında nasıl bir değişim var? Piyasadaki etkinliğimiz zayıflıyor mu?” diye sordum. Soruma şu yanıtı aldım:
''TÜRK TUR OPERATÖRLERİ OPERASYON AÇISINDAN ÇOK DENEYİMLİ''
''Operasyon açısından Türk operatörleri çok deneyimli. Esnek yapıları sayesinde piyasa koşullarına hızla adapte oluyorlar ve hepsi işinin ehli. Bunun önemli bir avantaj. Özellikle Antalya’nın bu yeni süreci ve değişen koşulları iyi okuması gerekiyor. HD ile ve tek üründe rekabet gücünü arttıramayız. Farklı seçenekler sunulması, cazibe merkezleri yaratılması gerekiyor. Eğlence sektörü geliştirilmeli, alternatif ürün sunulmalı - ayrıca duyumlara göre gecen yıl servis ve hizmette kalite sorunu yaşanmış, buna çok dikkat edelim - servis ve kaliteden taviz vermeyelim.''
''TAVİZ VERİRSEK ANTALYA MARKASINI KAYBEDERİZ''
Türkiye ve Antalya için Rus turistin algısı, 'hava her zaman güzel, deniz temiz, kumsal güzel, insanlar rahat hareket edebiliyor ve servis çok ama çok iyi.' İşte burada, bu değerlerden taviz verirsek, geriye gidersek Antalya markamızı kaybederiz ve o zaman da alternatif arayışlar artabilir. Antalya, Ruslar için çok önemli. 'biz anlayamıyoruz servis her zaman bu kadar nasıl kaliteli olabilir?' şeklinde söylemlere rastlarız. 'İspanya’ya da gittik böyle bir servis hiçbir yerde yok' derler. İşte bu algıyı kaybetmememiz gerekiyor.''
Biraz da Credit Europe Bank ile turizm arasındaki ilişkiyi konuşalım. Rusya pazarından baktığımızda, siz banka olarak ilk tatil kredisini vererek tur operatörleri ile büyük sinerji yaratan ve Rus halkını da tatil kredisi ile tanıştıran bankasınız. Gelecek adına ve bugünkü koşullar altında sektöre ivme katacak bir öneriniz var mı? Varsa biz de bunu TurizmGüncel aracılığı ile taraflara iletmeyi görev biliriz.
''Özellikle tur operatörleri, Turizm Bakanlığı destekli ve konaklama tesislerinin katılımı ile sıfır faizli turizm/tatil kredisi, ( altı ay veya bir yıl vadeli) oldukça önemli bir pazarlama aracı olup bir fırsat üründür. Düşünce olarak gayet makul ve yapılabilir bir proje.
''KRİZLERİ HEP YENİ KATMA DEĞERLİ ÜRÜNLERLE AŞTIK''
Biz Türkler her krizi yeni ve katma değerli ürünlerle aştıkç Bu krizlerden de ancak böyle çıkarız. Artık iş yapma biçimlerimizi dünkü sistemlerle, dünkü şekillerle değil, yeni yönetim, anlayışı ve öncelikler stratejisine göre belirlemeliyiz. Zor dönemlerde zor kararlar almak gerekir. Zor kararları da ancak iyi ve yetkin yöneticilerle alabilirsiniz.
Artık yatırımlarımızı insan kaynaklarına yapmalı, günün koşullarına göre daha stratejik olarak davranmalı ve turizmde ekosistem etrafında toplanılmalı. Geleceğin turizmini inşa ederken tüm tarafların katkıları ile vizyon oluşturulmalı” diyerek sohbeti tamamladı.''
Ben de Earle Wison'un sözünü sizlerle paylaşarak beklentilerinizin karşılandığı bir yeni yıl diliyorum.
“Dün yaptığınız şey size hala çok iyi görünüyorsa, bugün yeterli değilsiniz demektir''
Bu Makale 13.02.2017 - 14:11:08 tarihinde eklendi.
Kullanıcı Yorumları
-
Son derece kaliteli ve zamanlaması yerinde bir röportaj olmuş. Röportajı içten ve samimi bulduğumu özellikle belirtmek isterim. Feti bey çıtayı biraz daha yükseltmiş. Elinize sağlık.
