Jolly Tur Yönetim Kurulu Başkanı Mete Vardar, sektörün gündemini TurizmGüncel’e değerlendirdi. 2019 sezonunda iç pazarın yüzde 35-40 daraldığına dikkat çeken Vardar, Bakan Ersoy’un şirketinin haksız rekabete neden olduğu ve acenteleri çalışamaz duruma getirdiği yönündeki iddialar ile ilgili de dikkat çeken açıklamalar yaptı.
TurizmGüncel – Özel
2019 sezonunu Jolly ve genel olarak Tükiye iç pazarı açısından değerlendiren Mete Vardar, Jolly’nin geçtiğimiz kasım ayı itibariyle üçüncü döneme girdiğini belirtti.
Kurulduğu yıl olan 1986’nın şirketin emekleme dönemi olduğunu belirten Vardar, Almanya’da ve Rusya’da tur operatörleriyle kurulmuş ortaklığın sonlandığı yıl olan 2003’ün ise Jolly’nin ikinci dönemi olduğunu kaydetti. Vardar, ‘’Dünyanın en büyük fonlarından biriyle kurduğumuz ortaklık ve şirket içinde, özellikle teknoloji alanındaki değişim süreci ise Jolly’nin üçüncü dönemini ifade ediyor. Üçüncü dönemimiz birtakım yüksek beklentilerle başladı. Şirketin özellikle teknoloji ayağına yaptığımız yatırımların meyvelerini 2020 ve daha sonraki yıllarda toplamayı planlamıştık. Personelimizin daha profesyonelce çalışacağı bir alt yapının temelini attık ve buna paralel olarak da yüksek hedefler belirledik.’’ diye konuştu.
‘’İö pazar yüzde 35-40 daraldı, daralma Jolly’ye yüzde 10 olarak yansıdı
Bu sene, bir tanesi sezonun en önemli dönemine gelmek üzere, iki tane seçim olması, dövizin ve birtakım maliyetlerin artmasıyla beraber iç pazarda belirli bir daralma olduğuna dikkat çeken Mete Vardar, ‘’İç pazara direkt müdahil olmasalar bile, otellerin özellikle dövizdeki artışı fiyatlara yansıtmaları iç pazar fiyatlarına etki etti. Bir önceki seneye göre yüzde 60-90 arasında fiyat artışları oldu. Benim düşünceme göre iç pazardaki yolcu sayısı yüzde 35-40 bandında azaldı. Jolly olarak biz bu daralmadan yüzde 10 civarında etkilendik. Ancak fiyatların artmasından dolayı ciro hedeflerimiz çok belirgin bi şekilde tutmasa bile yaklaşık yüzde 22 gibi bir ciro artışı ile sezonu kapatacağımızı düşünüyoruz. Tabi bu bizim beklentilerimizin altında. Çünkü yıla ilişkin planımızı, yüzde 38 civarında bir ciro artışı hedefiyle yapmıştık’’ değerlendirmesinde bulundu.
‘’Hem fiyat artışı hem de kontenjanların düşmesi nedeniyle iç pazar daraldı’’
İç pazardaki daralmanın iki nedenden kaynaklandığına dikkat çeken Vardar, ‘’Bunlardan bir tanesi içi pazardaki talebin azalmasıydı. Diğer neden ise, otelcilerin yurt dışından gelen talebe cevap verebilmek adına, iç pazar kontenjanını yüzde yüzde 25-30’lardan yüzde 10-15’lere düşürmeleri. Yani hem fiyat artışından dolayı talep azaldı, hem de kontenjan olmadığı için yer bulunamadı.’’ dedi.
Eylül ayındayız ve güneydeki oteller yüzde 100 dolu
Gelinen noktada erken rezervasyonun daha da önemli bir hale geldiğine dikkat çeken Mete Vardar, ‘’Hem daha iyi fiyattan satın alabilmek hem de yer bulmak için erken rezervasyon daha da önemli hale geldi. Mesela eylül ayındayız ve ay sonuna kadar kadar güneydeki oteller neredeyse yüzde 100 dolu. İlk alanlar hem fiyat hem de yer bulma avantajından faydalandı ama sonraya bırakan misafirlerimiz 2016-17 yıllarındakine benzer şekilde boş yer bulamadılar ve zorluk yaşadılar.’’ diye konuştu.
‘’2020’de yer bulmak çok daha zor olacak’’
2020 sezonunda otellerin 2019’daki benzer bir fiyat artışı yapmayacağını belirten Vardar, ‘’Geçen sene kontratlar yapılırken euro 7,5-8 TL bandındaydı. Bugün ise 6,3-6,4 gibi daha makul seviyelerde. Dolayısıyla önümüzdeki sene bu fiyat farklılıkları çok fazla olmayacak. Ancak yurt dışından gelen talep çok daha fazla olduğu için yer bulmak zor olacak. Bu nedenle kasım ayında başlayacak erken rezervasyon kampanyası Türk vatandaşları için çok daha önemli hale geldi. Zaten erken rezervasyon sigortası yapıyoruz. Misafirlerimiz 72 saat öncesine kadar koşulsuz olarak rezervasyonunu iptal edebiliyor.’’ şeklinde konuştu.
Jolly’nin kurumsal, uçak bileti, MICE, kültür ve yurt dışı turları gibi çok fazla ayağının olduğuna dikkat çeken Vardar şunları söyledi:
‘’73 filmle 48 bölgeyi tanıttık’’
‘’Özellikle paket turlarda çok ciddi bir hamle yaptık. Tahminim o ki, Kültür Turizm Bakanlığı’nın 10 senede bölgeler için ayırdığı bütçe kadar bir bütçeyi biz bir senede ayırdık ve 2019’u ‘kültür turları yılı ilan ettik. Bununla ilgili 73 film hazırlayıp 48 tane bölgeyi tanıttık. Bunu yaparken, samimi olarak söylüyorum, ticari yanından çok bölgelerden aldığımız desteklere bir karşılık vermek istedik. Çünkü 30 yıldır bir duygu bütünlüğü oluşmuş durumda ve bölgelerde sektörün tüm bileşenlerine katkı sağlıyoruz. Bu bölgelerin insanları da Jolly Tur misafirlerini çok güzel ağırlıyor. Bu nedenle 73 tane tanıtım filmi hazırladık ve bunların yüzde 50’si ticari amaçlı değil. Bölgelerle kurduğumuz bu ilişki de, kültür turlarında yüzde 100 büyümemizi sağladı.
Önümüzdeki yıl çok daha büyük bir kampanya hazırlayacak
Önümüzdeki yıl ise çok daha büyük bir kampanya hazırlıyoruz. Çünkü Türkiye sadece deniz tatili açısından değil, doğal güzellikleri ve tarih zenginlikleri ile de önemli bir ülke. Halkımızın büyük bir bölümü yaşadığımız ülkeyi tanımıyor. Biz bu konuda bir katkı sunmak istedik ve 2020’de bu kampanyayı daha da büyüterek devam edeceğiz.
‘’Kampanyalar ve ürün çeşitliliği ile yurt dışı turlarında bütçemizin üzerine çıktık’’
Dövizdeki artıştan dolayı yurt dışı tırları geçen sene zayıflamıştı. Ama orada da birtakım kampanyalar ve ürün çeşitliliği sayesinde bütçemizin üzerinde bir artış kaydettik. İç pazarda yaşanan daralmayı, farklı alanlarla telafi ederek büyüme hedeflerimizi tutturuyoruz diyebilirim.’’
‘’Maliyetin altında satışlar yapılıyor, bir kontrol mekanizmasına ihtiyaç var’’
Mete Vardar, ‘’İç pazar operasyonlarında artan rekabet ve düşen kar marjlarının Jolly’yi nasıl etkilediği’’ şeklindeki sorumuza ise şu yanıtı verdi:
Jolly’nin yaklaşık yüzde 87 gibi bir tekrar müşteri oranı var. Marka biliniliği ve aileye ve şirkete güvenin yanında, elbette fiyat da çok önemli. Biz şirket olarak bugüne gelme noktasında, fiyatın yanında sevisi de ön plana çıkarıyoruz, kaliteli servis veriyor, misafir memnuniyetine çok fazla önem veriyoruz. Ama fiyat dengesi zaman çok kötü noktalara da ulaşabiliyor. Maliyet altında satışlar oluyor. Türkiye’de hakikaten bir kontrol mekanizmasının sağlanması lazım. Çünkü misafir marka güvenirliği ve marka bilinirliğine bakıyor ama bunun yanında fiyata da bakıyor. Bununla ilgili geçtiğimiz dönemlerde birtakım olumsuzluklar yaşanıyor. Seyahat acenteleri olarak ileriye dönük satışlar yapıyoruz ve bir banka görevi görüyoruz. Bununla ilgili tedbirler alınması, sigorta kapsamının genişlemesi gerekiyor.
‘’TÜRSAB kanunla ilgili hassas noktaları gözetiyor’’
Bununla ilgili olarak yaklaşık 1-1,5 senedir bir kanun hazırlığı var. Birtakım temeller atıldı ama sonucunun ne olacağını merakla bekliyoruz. Bununla ilgili olarak gün geçtikçe endişe duymaya başlıyoruz. Birincisi bu taslağın ne olduğun net olarak bizler bilmiyoruz. TÜRSAB çatısı altında bununla ilgili olarak birtakım toplantılar yapıldı ve TÜRSAB Başkanı Firuz Bağlıkaya da hassas noktaları gözetiyor, fikirlerimiz alındı ve çok önemsediğini düşünüyorum. Ama bakıldığı zaman esas taslağın ne şekilde oluştuğunu, Türkiye’deki önemli bir tur operatörü olarak ben bilmiyorum ve sektörün genelinin de bildiğini düşünmüyorum.
‘’Kanun geciktikçe birtakım endişeler ortaya çıkıyor’’
Bir kanun çıkacak. Bununla ilgili olumlu düşüncelerimiz var ama kanunun hangi tarihte ne şekilde çıkacağını bilmiyoruz. Bilmemekle birlikte, bu konu uzadıkça birtakım endişeler de doğuyor. Yasada, sektörü ortak paydada buluşturacak, bunun da ötesinde misafirin güvenini sağlayacak birtakım unsurların bulunması gerekiyor. Çünkü bugün yaklaşık 5 milyon kişi seyahat acenteleriyle seyahat ediyor. Ama bu sayının genel itibariyle 8-9 milyon olduğunu düşünüyoruz ki bu sayı da çok az. Ama temelleri sağlam bir kanun hazırlanırsa, müşteri seyahat acenteleriyle seyahat etmenin fiyat avantajını ve güvenini görür. Ben böyle bir durumda bu sayıların 15-20 milyona çıkabileceğini düşünüyorum. Böyle olunca taleple birlikte iç pazar güçlenecek, bu da misafire fiyat avantajı olarak dönecek.
‘’Bu ajansa bütçemizden neden katkı verdiğimizi bilmiyoruz’’
Yasal düzenlemelerle ilgili en önemli konu en sona kaldı. Mesela Tanıtım Ajansı kanunu çıktı. Bununla ilgili benden bir fikir alınmadı. Biz de bu sektörde en fazla pazarlama gideri olan Türkiye’nin tanıtımı için var gücüyle çalışan bir aileyiz. Biz Türkiye’de tatil alışkanlığının gelişmesi için ülkenin dört bir yanında kampanyalar oluşturuyoruz. Tanıtım Ajansı için oluşturulacak bütçenin nasıl kullanılacağını, Jolly olarak bu Ajansa kendi bütçemizden neden katkı verdiğimizi bilmiyorum. Biz bunu yapamıyoruz da Ajans bunu daha iyi mi yapacak? Bununla ilgili kafamda birtakım soru işaretleri oluştu. Bizden bir görüş alınmadı ve alınması gerektiğini düşünüyorum. Şirketlerde bir ciro oluşuyor ama örneğin, yüksek ciro yapıp az kar eden veya kar etmeyen şirketler de var. Bu nedenle Ajans payının kar üzerinden alınması gerekiyordu. Ama zaten Ajans kuruldu, yönetimi de oluştu. Bu saatten sonra söylenecek şeylerin bir önemi yok. Temennimiz ülke turizmi ve ülke geleceği için olumlu olsun.
‘’Kırgınlıklarımız var’’
Tanıtım Ajansı’nda acenteleri Cem Kınay’ın temsil ettiği belirtildi. Bu konudaki görüşünüz nedir?
Cem Kınay Türk turizmi için değeli ve çok değerli işle yapmıştır. Ama kırgınlıklarımız var. Bu sektörün önemli oyuncularından biri olarak Ajansın yönetiminde olmayı bırakın, bizim fikrimiz bile alınmadı. Biz iç pazarda tatil alışkanlığının oluşması için kendi içimizden yeteri kadar bütçe oluşturuyoruz. Biz bununla ilgili olarak KDV indirimi, devletin oluşturduğu kaynaklardan destek almayı beklerken şimdi kendi ciromuzdan bir pay veriyoruz. Bu benim kafamda oturmadı.
Bakanın şirketinin haksız rekabet yaptığı iddiaları..
Son dönemde çok sayda acente, Bakan Ersoy’un şirketinin hakim pozisyonundan dolayı iş yapamaz hale geldiğini, şirket yetkililerinin otelleri arayarak ‘Bize tek yetkililiği vermezseniz, artık Turizm Bakanlığı ve Maliyeyle Bakanlığıyla sorunlar yaşayabilirsiniz” şeklinde tehditvari yaklaşımlarda bulunduğuna dair iddiaları da sorduk. Vardar, gündemin önemli tartışma başlıklarından biri olan konuyla ilgili şu yorumu yaptı:
‘’Endişelerimizi belirtmiştik’’
Sektörümüzün önemli tur operatörlerinden birinin sahibi bakan olduğu süreçte biz bir açıklama yaptık. Dedik ki, ‘sektörü bilen, sektörün içinden gelmiş bir ismin bakan olması bizleri mutlu ediyor ama haksız rekabet noktasında da endişelerimiz var’.
Açıkçası şirket olarak bizim bu konuyla ilgili yaşadığımız bir sıkıntı yok. Etkilendiğimiz bir konu da yok. Çünkü biz kendi işimizden sorumluyuz. Kendi işimizin tüm gerekliliklerini yerine getirerek, misafirlerimize, ülkemize ve çalışanlarımıza güven içinde yolumuza devam ediyoruz.
‘’Sahibinin bu pozisyona geçmesi, söz konusu şirketi rekabetin dışına çıkarıyor’’
Biz de son zamanlada sohbetlerimizde bununla ilgili birtakım şeyler duyuyoruz ama ben sayın bakanın bire bir olarak bu konuların içinde olacağını düşünmüyorum. Çünkü bu profesyonellikte, bu zekada olan ve çok önemli bir marka yaratan birinin böyle bir hata yapabileceğini düşünmüyorum. Öte tarafan sektörün önemli oyunculardan birinin bu pozisyona geçmesi zaten haksız rekabetin zeminini hazırlıyor, söz konu şirket rekabetin dışına çıkmış oluyor.
‘’Haksız rekabetle ilgili olarak ciddi bir tepkinin olduğunu görüyorum’’
İkinci olarak ise son 10-15 gündür bu konuyla ilgili ciddi bir tepkinin olduğunu görüyorum. Tepkinin geneline baktığımız zaman, şirket içindeki profesyoneller bu dengeyi bozuyor gibi görünüyor. Bu anlamda belki bir takım söylem ve konuşmaları olmuştur. Bu konunun birebir tarafı olmadığım için şu anda bu konuyla ilgili bir şey söylemem etik olmaz. Ancak, bizim geçen yıl dikkat çektiğimiz haksız rekabet unsurunun daha görünür hale geldiği görülüyor. Ama dediğim gibi, benim bununla ilgili birebir yaşadığım bir olay yoktur.
‘’Bunun cevabını Bakan Ersoy’un kendisi vermeli’’
Bu konuyla ilgili olarak sayın bakanın belki de bir açıklama yapması gerekir. Çünkü sayın bakan göreve geldikten sonra, ‘ben şirketimi kurumsallaştırıyorum, görevlerimin tamamını profesyonellere devrediyorum. Ben artık Kültür ve Turizm Bakanıyım ve mevcut şirketimde herhangi bir görevim yoktur’ şeklinde açıklama yaptı. Şu anda bu durumun arkasında olup olmadığının cevabını kendisi verecektir. Bizim bununla ilgili bir şey söylememiz doğru olmaz. Yüzlerce acenteden serzenişler var ve bu açıklamaların doğru olup olmadığı ile ilgili açıklamayı bakan yapacaktır.
‘’Bakan Ersoy’un turizm kamuoyuna açıklama yapması gerekir’’
Biz Jolly olarak 33 senelik bir şirketiz. Çok önemli dostluklar ve partnerlikler edindik. Böyle bir durumda bizi yalnız bırakmayacak bir sürü partnerimiz var. Bu yüzden biz bunları yaşamıyoruz. Açıkçası, bizim partnerlerimizden, bir baskı yaşadıklarına dair herhangi bir şey duymadım. Son zamanlarda çok konuşulan bu konuyla ilgili Bakan Ersoy’un turizm kamuoyuna bir açıklama yapması gerekiyor.’’
Bir seyahat acentesi olduğunuzu düşünün. Otelde paranızla yer alamıyorsunuz. Dahası Etstur'u aradığınzda da size yer vermiyorlar. Müşterini al buraya gel diyorlar. Bir acente kurumsal müşterisini alıp nasıl gider başka bir acenteye. Düştüğümüz duruma bak... Bu olaya derhal el atılmalıdır.
Mehmet bey bakan oldugunda tum sektor kendisini alkisliyordu O alkislayanlar nerde simdi sesleri cikmiyor. Alkisldiginiz bakan bir de turizme vergi getirdigi gibi, simdi de siketinin haksiz rekabet yaptigi soyleniyor.Canım Turkiyemde sirdan bir gun ve olay:)
Ortalıkta dolaşan bu iddialar ile ilgili olarak Turizm Bakanı bir açıklama yapmalıdır. Eğer kendi bilgisi dışında bunlar oluyorsa müdahale etmelidir. Kendi bilgisi dahilindeyse zaten neyi konuşuyoruz ki.
Sayın Vardar'ı cesaretli açıklamalarından dolayı kutluyorum. Birilerinin artık bunu dile getirmesi gerekiyordu. Acenteler için artık bıçak kemiğe dayandı.
Turizm gündemine ilişkin haberlerin her gün mail adresinize gelmesi için abone olun.
www.turizmguncel.com internet sitesinde yayınlanan yazı, haber, video ve fotoğrafların her türlü hakkı Turizm Güncel A.Ş.’ye aittir. İzin alınmadan, kaynak gösterilerek dahi iktibas edilemez.
Copyright © 2018 - Tüm hakları saklıdır. Turizm Güncel
Tasarım & Yazılım Altyapısı DataNet Bilgi Teknolojileri
