Zafer Cengiz

Turizmde güncel MR ve acil eylem önerileri

Türk turizminde güncel bir MR kesiti almış olarak acil eylem önerileri üretmek cüretinde bulunuyoruz. Zira, mayıs ayının kapıya dayandığı şu günlerde böyle bir makro tedbir devreye girmez ise, ülke turizminin yıllardır ihtiyaç duyduğu ‘toparlanma süreci’nde, bir yılın daha kaybedileceğinin idrakindeyiz.

Turizmin önemi ve el birliği ile ihtimam gösterilmesi konusunda herkes hemfikir. Ama kafalar ve yöntemler uyuşmuyor ve turizm de büyüyor. 
 
Yukarıda anılan MR kesiti, “gelecek turizmde” hibe fonunun “destinasyonlara destek” koşulundan yola çıkarak, son bir aylık süreçte, Anadolu destinasyonlarına “fon katkısıyla yerel turizm konseyinizi kurun” kapsamında açmış olduğumuz farkındalık ve yönlendirme kampanyamızda ortaya çıkmıştır. Tüm yurt çapında 170 adet konsey için çizilen çerçevede*, 80 öncelikli yörede odaklı 40 kadar nokta için sıcak temas ve eylem hareketliliği sağlanmıştır. 

Geliştirilen bir destek dosyanın yerel yetkililere “gündem önerisi” olarak sunulması yöntemiyle sürdürülen yoğun gayretler sonucunda özet durum: Sıcak temas kurulan tüm noktalarda (80) ilgi var ama, ancak yarısı (40) konuyla ciddi olarak ilgilenebilme kabiliyeti gösterdi ve bunun da yarısı (20) harekete geçebildi. Eyleme geçenler de, yerel konsey çerçeveli yerel etkinlikler için mevcut STK’ların somut projeleri ile fona başvuru yapabilmesi kapsamında. 

ANADOLU’DA TURİZMİN GELİŞME KOŞULLARINA İLİŞKİN İPUÇLARI: 

Henüz geçen ay içinde gelişerek 22 Nisan’da fon başvuruları yapılmasıyla sonlanan bu ortam, herkesin merakla beklediği “turizmin Anadolu’da yeşermesi” sürecine ilişkin çok önemli bazı ‘somut ipuçları’ elde etmemize yol açmıştır. Bu sıcak verileri de, yazımızda özetleyerek hemen paylaşıyoruz. Kampanya ise, turizm için yerel STK dayanışmasıyla örgütlenip gelişimin yönetilerek desteklenmesi olan konsey modelinin idraki ile çok başarılıdır. 
 
2000 sonrasında Antalya kapsamında ciddi deneyimler edindiğimizden, öncelikle çeşitli yöntemlerle yerellerde turizme önderlik niyet ve kabiliyeti olan ‘istekli ve becerikli’ eylem liderleri aranmıştır. Bu yönde kafalar çok karışık haldedir ve “turizmi aktif turizmciler yapar & pasif paydaşlar seyir bakar” anlayışının olumsuz etkileri görülmüştür. Öte yandan, aktif turizmcilerin ise yerel birliktelik projelerine çok isteksiz olduğu da katmerli olarak kanıtlanmıştır. 

Yani; en basit anlatımla, yerelde turizm olayı bir karmaşalar yumağı halinde gelişmektedir. En fazlasında mesleki STK dayanışmasına erişilerek, bölgesel birleşim gibi kavram bütünlüğünün henüz gündeme gelmediği anlaşılıyor. Öte yandan, başlıca iki yönden örgütlenme zafiyeti söz konusu: (1) Yetkili bir patronaj yönetimi beklenerek, geniş tabanlı ve demokratik bir model hayal bile edilemiyor, (2) Mesleki örgütlenmenin dikey birleşimi hiç düşünülmüyor. 
 
Son 5 yıl içinde, internet ortamından takip ederek sürekli olarak nabzını tutmaya çalıştığımız turizm destinasyon gelişimleri sürecinde, alınan sinyaller çok ilgi çekicidir. Gelişen ve/veya gelişecek olan tüm yerellerde, turizm baş tacı edilse de, yapılanlar sadece iyi niyetli demeçlerde kalmaktadır. Ya ‘..meli-..malı’ cümleleriyle suya mesajlar yazılmakta, ya da yetkisizlik ve örgütsüzlük nedeniyle, Ankara’dan ve/veya Hükümet’ten medetler umulmaktadır. 
 
Böylece, Türk turizminde yepyeni bir çığır açacak olan ve yerel imece anlayışının konseyde yaşatılarak turizmde nasıl harikalar yaratacağını hayal bile edemeyen bir yaygın zihniyet hakimdir. Ayrıca, yerel otoritelerin ve mevcut STK’ların yetkili kişi veya kurumları da “turizmin çok çetrefil işleri”nden uzak durmak ve ‘işgüzarca bulaşmamak’  gibi bir tercihte bulundukları anlaşılıyor. Yorumumuz ise, doğal gelişimi hızlandırmak için katalizör kullanılmasıdır. 

MEVCUT DURUMDA SENTEZLENEN VERİLERİN YORUM ÖZETİ: 

Geçen ayın “hibe fonu vesilesiyle konsey atılımı” kapsamında sürdürülen çabalarda ortaya çıkan sonuçlar özeti: 

1) Tüm destinasyonlarda turizme ilgi ve arayış vardır, ama gelişme örgüt ve yöntemi çok belirsiz durumdadır, 
2) 2023 Stratejisi ve buna paralel Devlet Modeli olan “konseyler zinciri” formulü, henüz idrakten çok uzaktır, 
3) Bazı yörelerimizde uygulanan ve tek somut adım olan “Valilik Yönergesi” modeli sonuç vermemektedir, 
4) Hedef ‘Devlet Modeli’ ve uygulanan ‘Valilik Modeli’ arasındaki ilişki ve çelişkiler iyice kafaları karıştırmaktadır, 
5) Oluşumu hızlandırmak üzere, Bakanlık’ça çıkartılacak olan “Konsey Yönetmeliği” acilen devreye sokulmalıdır, 
6) Bu yılın olabildiğince kaybedilmemesi için, ilk pilot konseyin Mayıs Ayı içinde örneklenmesinde yarar vardır. 

Turizm endüstrisinin önemi ve yararı, artık genel kabul görerek tümüyle desteklense de, boyutları ve işleyiş mekanizması, körlerin fili tarifine benzemekte ve herkes görebildiği kadarını algılayarak tariflemektedir. Mevcut ezberlerin bozulması ve bütünsel olarak çizilecek yeni çerçevenin hızla idrak edilmesi paralelinde, ‘gerekleri’nin de ikmal edilmesi zorunludur. Bu süreç, üç ay içinde stratejinin 2'inci Eylem Planı çalışmasında rahatça şekillenebilir. 

On yılı aşkın süredir, önce Antalya’yı örnek bir destinasyon modeline oturtmak ve sonrasında 2023’ün konseyler modelinin devreye sokulması için makro analiz ve yorumlarla “araştırmacı yazarlık” sürecini yaşamak, bizi bu çok çetrefil oluşumu ‘net bir şekilde sentezlemeye’ ulaştırmıştır. Ekte verilen Yurttan Sesler** listesinde en ilginç nokta ise,  yerellerde ‘ortak akıl’ çalışmalarında yasal zemini bilemeyerek, “bize üst kurul lazım” sonucuna ulaşmalarıdır. 
 
TURİZMDE TOPARLANMA HAMLESİNDE ACİL EYLEM ÖNERİLERİ: 

Bir önceki yazımızdan alıntı: “Gelişen Türk turizminde, yakın tarihte teşhis-tedavi yaklaşımı ile önemli kararlar üretilmiş ve bunlar resmi strateji olarak son 6 yıldır yürürlüktedir. …yeni yöntem ve arayışlara girilmesi en azından ilave vakit kaybıdır. En doğal çözüm, 2023 Stratejisinin yeni döneminde revizyonuyla yola devam etmektir.” Yakın turizm geçmişine ait bu sentez yorumla açılımı sürdürüp, acil eylem önerilerimizi burada özetlemek isteriz;
 
1) En seri şekilde Bakanlık’ça Turizm Konseyleri Yönetmeliğinin hazırlanarak yürürlüğe sokulması,
2) 2023 Turizm Stratejisi 2.Eylem Planı 2014-2018 dönemi detaylarının çalışılması ve üretilmesi, 
3) Güncel koşullara göre revize edilen çerçevede Anadolu destinasyonları gelişiminin hızla başlatılması, 
4) 2 yıl içinde 80 ve 4 yıl içinde 170 adet Turizm Konseyinin devreye girerek Ulusal zincir ağın oluşması, 
5) 2017 itibariyle Konseyler zincirinin tam randımana ve makro hedeflere erişilmesinin programlanması. 
 
Devletin yürürlükteki stratejisinde belirlenen örgütlenme yöntemi “konseyler zinciri” modelidir. Hem yerellerde ve bölgesel düzeyde, hem de bunların merkezde buluşmasıyla ulusal planda gerekli olan “çatı örgütü” kavramının içini fazlasıyla dolduran bu modelin tek ihtiyacı, detaylı bir uygulama yönetmeliğidir. Bu gereksinim ise, 3-4 hafta içinde şekillenip noktalanabilecek bir atılımdır. Tek gereken, bu sürecin başlaması için düğmeye basılmasıdır. 
 
SONUÇ: Kararlı bir kurgulamayla; turizm konseyleri mayıs ayı içinde devreye alınabilir ve ilk resmi kuruluş olarak da, bölgesel 3 ilde17 adet konseyi içeren Çukurova’nın merkezi olarak ‘Adana Turizm Konseyi’ açılabilir. 
-----
(*) Hibe Fonu DESTEK Dosyamızda, Ulusal Konseyler ağının 170 adetlik öneri listesi ve Örgütsel Tüzük Taslağı gibi özgün çalışmalar oluşmuş durumdadır ve detayları merak eden herkese e-posta ile verilmeye hazırdır. 

 
(**) Anadolu’dan Turizm Konseyi konulu ‘yurttan sesler’:
 
30.12.2009 - 2010 Hediyesi: Turizm Konseyi 
(1) http://www.turizmgazetesi.com/Article.aspx?Id=51888
 
26.01.2011 - Kırşehir Turizm Konseyi ilk toplantısı
(2) http://www.cagdaskirsehir.com/HD160369_il-turizm-konseyi-toplandi.html
 
11.08.2011 - İzmir’li turizmciler “Üst Kurul oluşturmaya karar verdi” 
(3) http://www.gazeteyenigun.com.tr/ekonomi/94287/ekonomi
 
24.10.2011 - Muğla Turizm Konseyi Kuruldu
(4) http://www.beyazgazete.com/haber/2011/10/24/turizm-konseyi-kuruldu-670526.html
 
27.07.2012 - Turizm Konseyi Modeli ve Barcelona örneği
(5) http://turizmguncel.com/makale/turizm-konseyi-modeli-ve-barcelona-ornegi--m968.html
 

Bu Makale 06.05.2013 - 09:52:48 tarihinde eklendi.


Kullanıcı Yorumları
Henüz yorum yapılmadı.
Yazarın diğer yazıları
Tüm Yazıları
En Çok Okunanlar
Bunları Okudunuz Mu?
Yazarlar
Tüm Yazarlar
GÜNCEL HABERLER
SEKTÖREL HABERLER

Turizm gündemine ilişkin haberlerin her gün mail adresinize gelmesi için abone olun.