Zafer Cengiz

Turizmde basiret bağlanması ve Gordion düğümleri

Son 12 yıldır gönüllü olarak üstlendiğimiz ‘araştırmacı turizm yazarlığı’ misyonumuzu gereğince sürdürmeye gayret ediyoruz.

Araştırma yönümüz elbette akademik ölçeklerde değil. Amaç; Sadece yaptığımız analiz-sentez ve yorumlarda destek alabilmek ve sağlam ahkam kesebilmek için sürdürülen yüzeysel ve basit çalışmalar. 

Bu kamusal eylemi yürütmemizdeki anlam ise, turizmde oluşan mevcut birikimimiz ve becerilerimiz kapsamında olayların özünü yakalayarak, piyasa gelişmelerinin makro düzeyde yorumlarını yapmaktır. Bu şekilde, ormanın içindeki turizm mensuplarına, geniş bir çerçevede durum ve gidişat analizleri ile destek olabilme gayretleridir. 

Genel felsefemiz, turizmin geniş mekan ve ufuklarında oluşan çetrefil sorunlarda kaybolmaksızın, ana fikirleri ve çözüm odakları ile çareleri teşhis ve tedavi edebilmenin yollarını aramaktır. İnancımıza göre, teşhis sonrasında ihtimamla ele alınabilecek tedavi süreçlerinde, tüm hastalıkların detaylı sorunları rahatça telafi edilebilecektir. 

TURİZMDE SON 20 YILIN PANAROMİK ÖZET YORUMU: 

Toplam olarak 150’yi aşan ülkesel yorumlarımızda yıllardır işlediğimiz makro analiz başlıkları, sürekli okurlarımız tarafından bile artık unutulmaya yüz tutmuş durumdadır. Son yazımıza gelen yoğun uyarılar üzerine, yeniden bir makro yorum özeti vermenin yararlı olacağı ortaya çıktı. 2000’ler sonrasındaki başlıca gelişmelerin özeti şöyle; 

(1) Gelişmeye ve palazlanmaya başlayan turizmin makro düzeydeki sorunları için, Bakan Mumcu dönemlerinde ‘Turizmde 2'inci Hamle’ atakları yapıldı (Bkz-A), ancak bunlar sonuçta 2007’de Bakan Koç döneminde 2023 Turizm Stratejisi olarak resmen planlama ve uygulama sürecine sokulabildi, fakat fiilen uygulamaya geçilemedi (Bkz-B). 

(2) Bakan Günay döneminde gelişme sürecindeki mevcut ve yeni destinasyonlar kapsamında aşılamayan makro sorunların esas çözümü olan yöntem ve örgütsel konular, piyasada uygulamaya sokulamadı. Sonuçta son 6 yıldır 1.Eylem Planı süresi atalet içinde tamamlandı ve 2. dönem için çalışmalar gündeme gelemedi ve hazırlanamadı. 

BU SÜRECİ ANCAK ‘BASİRET BAĞLANMASI’ OLARAK YORUMLADIK…

(3) Türk turizminin gelişimine somut bir plan çerçevesi ve yöntemleri getiren 2023 Stratejisinin, gerekçesiz ve keyfiyeten uygulanmamasına, reel piyasada bile aktif gündem ve eleştiri oluşmadı. Yasa hükmündeki bir sürecin böylesine askıya alınabilmesini de, sıcak yorumlarımızda ancak ‘basiret bağı’ olarak açıklayabildik (Bkz-C). 

(4) 2023 Turizm Stratejisi, yaşayan ve değişen koşullara göre revize edilmesi gereken bir plan çerçevesidir. Uzun sürelerce uygulanmayan kararlar ve kaybedilen yıllar, ciddi randıman ve kan kaybına neden oluşturmaktadır. Bu konuda geldiğimiz nokta ise, koşullarda yeni bir değişikliğe kadar bu konuda yazmamak ve susmak oldu (Bkz-D). 

(5) Türk turizminin geldiği boyutlar paralelinde, içine düşülen verimsizlik çıkmazlarının bilançosu çok ağırdır. Bu yönde yaptığımız eski analizlerin düzeyi 100-150 Milyar$’lık hacimlere ulaşmıştır. Özellikle ‘Turizm Konseyi’ ile örgütsel darboğazlar aşılarak, basiret bağlarının Gordion düğümü olmasının engellenmesi gerekmektedir (Bkz-E). 

Yeni Bakan Çelik ile hızla gelişerek değişebilecek koşullar çerçevesinde, oluşan tıkanıklıkların giderilebilmesi ve uygun tedbirlerle kayıp yılların telafisi de mümkündür. Bu ortamın oluşması için, tüm paydaşların sağlam zemin ve prensiplerde buluşabilmeleri ve teşhis-tedavi sürecinde gerekenlerin kararlılıkla uygulanılmasının temini gerektir. 
 
TÜRK TURİZMİNİN GERÇEK BOYUTLARI HENÜZ İDRAK EDİLEMEMİŞTİR!

Son yıllarda artık zorunlu olarak farkına varılmaya başlayan randımansızlık paralelinde gündeme gelen ‘gelirler tespiti’ gündeminde, el yordamıyla düzeltmeler yapılmaktadır. Oysa, yıllardır ihmal edilerek uyum sağlanamayan ‘uydu muhasebesi sistemi’ ülke turizminin gerçek boyutlarını yakalamış ve sürekli olarak yayınlamaktadır (Bkz-F). 

Bu rakamlarda, son kesitte düzeltilerek telafi edilmesine karar verilen %15’lik hacim, direkt turizm gelirleri olarak zaten ifade edilmektedir. En önemlisi, makro ekonomik açıdan toplam turizm gelirleri girdisi olarak 75 Milyar$’lık yıllık hacim verilmesidir. Böylece Milli Gelirde %2-3 sanılan turizmin, gerçekte %10 gibi bir payı olduğu görülüyor.  

Yaygın olarak 40’tan fazla sektörü beslediği sanılan turizm, gerçekte kendisi bu sektörlerin özgün bileşiminden oluşmakta ve zincirleme etkilerle apayrı bir ekonomik hacim oluşturmaktadır. İstihdam ve döviz girdisi yanı sıra yüksek bir çarpan etkisi taşıyan gerçek turizm ticareti, somut bir makro ekonomik araştırma ile tespit edilmelidir. 

Saygın Oxford Economics ile işbirliği içinde tüm dünya ülkelerinin uydu muhasebesi kayıtlarını tutan WTTC’ye göre Türkiye’nin 10 yıllık toplam turizm milli gelir portföyü 350 Milyar$’dır. Bu potansiyelde ihtimam içinde devreye  alınabilecek %10 oranında bir randıman katkısı, doğrudan 35 Milyar$’lık ilave gelir kazancını ifade etmektedir. 

SONUÇ: Yeni Bakanımız Sn. Çelik ile, Türk turizmindeki Gordion düğümlerinin hızla çözülmesini diliyoruz…!!! 

zafer@cengiz.gen.tr


Bkz-A: www.kultur.gov.tr/TR,28191/turkiyenin-2010-turizm-vizyonu-ve-ii-hamle-donemi.html                            

Bkz-B: www.turizmguncel.com/haber/2023-turkiye-turizm-stratejisini-masaya-yatiriyoruz-h2722.html              

Bkz-C: www.turizmguncel.com/makale/-turizmin-krizi-zihniyet-hazretleri-ve-%E2%80%98son-care-ayi--m872.html 

Bkz-D: www.turizmguncel.com/makale/2013-hukumet-turizm-programi-gundem-ve-eksik-kalanlar--rm1027.html  

Bkz-E: www.turizmguncel.com/makale/makro-turizm-planlamasinda-yumurta-kapiya-dayanmistir--m929.html  

Bkz-F: www.turizmguncel.com/haber/wttc-turkiye-bu-yil-turizmden-71-milyar-dolar-kazanacak-h6165.html 
 

Bu Makale 27.02.2013 - 10:07:02 tarihinde eklendi.


Kullanıcı Yorumları
  • Recep Arısoy 16.02.2013 - 02:26

    Zafer Abi. TUİK yıllardır hesaplamalar ile sektörü yanlış bilgilenirmiş. Revizeye gittiler ama yine hata yapmaktalar. Bizler bu hataları söylüyoruz ama, kulak arkası ediyorlar. Turizm gelirlerinde Revize sonrası verdikleri rakamlarda yine ciddi yanlışlıklar var.Sistem boşluğu kesinlikle kapatılmalı. WTTCnin uydu muhasebe sistemi önemli. Ayrıca Turizm sektörü ülkemizde birinci sektör olarak kabul edilmeli ve gerekirse turizm kanunu meclise sunulmalı.

Yazarın diğer yazıları
Tüm Yazıları
En Çok Okunanlar
Bunları Okudunuz Mu?
Yazarlar
Tüm Yazarlar
GÜNCEL HABERLER
SEKTÖREL HABERLER

Turizm gündemine ilişkin haberlerin her gün mail adresinize gelmesi için abone olun.