Hukuk uzmanı yanıtlıyor: Rusya’daki Türkleri neler bekliyor?
Siyasi krizin ardından Rusya’nın Türkiye’ye yönelik yeni yaptırımlarıyla kritik bir yıla başladık... Ortada pek çok soru işareti var: Rusya’da şu an yaşayan ve çalışan Türk vatandaşlarının akibeti ne olacak? Mevcut izinlerin süresi dolduğunda ne yapılabilecek? Geçici ve daimi oturma iznine sahip olanlar için durum ne? Şirketlerde “Türk vatandaşlarının kontrolünde olma” durumu nasıl yorumlanacak?
Bu ve benzer sorulara Rus yetkili makamlarından yanıt, açıklama, yorum yapılamadan yılbaşı tatili başladı ve Rusya 10 gün süreyle kepenk kapattı. Şimdi 11 Ocak’ta devlet mekanizması yeniden işlemeye başlayacak ve tartışmalı konulara yanıt aranacak.
Bu arada uzun yıllardır Rusya’da Türk şirketlerine ve vatandaşlarına hukuki destek veren uzmanlar da konuyu mevcut kararlar, resmi belgeler ve pratikteki uygulamalar ışığında değerlendiriyor. TürkRus'ta yer alan habere göre, bu isimlerden, Moskova’da faaliyet gösteren Russgroupe hukuk şirketinden avukat Ender Karataş öne çıkan bazı soruları yanıtladı:
2016 yılında kimler ve hangi şirketler Rusya da çalışabilecek? Kararnamelerde yasaklara konu olan Türk firmalarından bahsedilirken tam olarak Türk firması tanımından neyi anlayabiliriz ?
Merkezi Türkiye’de olan ve Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş firmaların Rusya’da ki temsilcilikleri ve şubeleri. Ayrıca Rusya’da Rusya Federasyonu kanunlarına göre kurulmuş ve kurucuları Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan firmalar.
Türk firması veya Türk vatandaşları tarafından kontrol edilen firma konumundan nasıl çıkabilirim?
Eğer Rusya Federasyonun da temsilcilik veya şube açmış iseniz bu temsilciliğinizi en azından Limited şirkete çevirmeniz gerekir. Eğer Rusya’da kurulu firmanız var ise bu firmanın kurucularını Rusya vatandaşı ile veya bir Rus yönetici firma ile değiştirmeniz gerekir.
Listesi açıklanan 53 Türk firması ne anlama geliyor?
Bahsi geçen firmalar Türk işçi çalıştırma yasağından muaf tutulmuşlardır. Mevcut yürüyen projelere göre ihtiyaç duyulan sayıda Türk vatandaşı işçi çalıştırabilecekler ve çalışma süresi biten Türk işçilerinin çalışma izinlerini uzatabileceklerdir.
Listesi açıklanan 53 firma yeni işler alabilecekler midir?
Bu soruya yanıt vermek için ilgili firmaların kuruluş yapılarını tam bilmek gerekir. Eğer listede adı geçen firma hukuki olarak Türk vatandaşlarının kontrolünde bir firma konumunda değil ise elbette yeni ihaleler alabilir. Örnek vermek gerekir ise listede yer alan bir X firmasının kurucuları Rusya vatandaşı olabilir veya bir Rus firması bu X firmasının kurucusu olabilir veya bir Seyşel Adası firması bu listedeki X firmasının sahibi konumunda olabilir. Dolayısı ile listede olmayan tanınmış ve büyük inşaat firmalarımız veya başka firmalarımız hukuki yapılarını değiştirmeleri durumunda Rusya da hiçbir yaptırıma takılmadan rahat bir şekilde çalışabilirler, ancak Türk vatandaşı işçi çalıştıramazlar. Yani her Türk firması aslında yeni projelere girebilir, sadece Hukuki yapısında değişikliğe gitmesi yeterli olacaktır
'Yaptırımlar dışında kalan bir sektörde Türk firması olarak faaliyet gösterebilir miyiz?'
Evet yaptırımlar genişlemediği sürece faaliyetlerinizi sürdürebilirsiniz, ancak kontrol organlarının sizleri her an sıkı bir denetime alması ihtimali çok yüksektir. Bu neden ile imkanlarınız durumunda kurucularınızı Rus pasaportlu kurucular veya Rus yönetici firma ile değiştirmenizde fayda vardır.
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları 1 ocak 2016'dan itibaren hangi sektörlerde çalışabilirler?
Maalesef ilgili kararnamelere göre Türk vatandaşları Rusya Federasyonun da 1 ocak 2016 tarihinden itibaren hiçbir sektörde çalışamazlar.
Çalışma iznim ve işçi vizem var, bu izin 2017 sonuna kadar geçerli, ben bu şekilde çalışabilir miyim? Yoksa çalışma izinim iptal mi edilecek?
Süresi dolmamış ve 31.12.2015 tarihinden önce alınmış çalışma izinleri, işçi vizeleri süresi dolana kadar geçerlidir. Ancak Rusya sınırlarından çıkış yaptıktan sonra bu durumda olan kişilerin tekrar Rusya ya dönmesinde sıkıntı olabilir. Zira Rusya Federasyonu sınır güvenliği tamamen Rusya Güvenlik Servisi’nin kontrol yetkisindedir (FSB). Pasaport kontrolünde çalışan tüm görevliler bu kurumun çalışanlarıdır. Bizim aldığımız bilgiye göre sınır güvenliğine kendi insiyatifini kullanma talimatı verilmiştir. Bu neden ile giriş ve çıkışlarınızda yanınızda mutlaka eğer var ise; evlilik belgenizi, gayrimenkul tapularınızı, çocuk doğum belgelerinizi, şirket evraklarınızı vs. almanızda fayda vardır.
Benim RVP (geçişi süreli yaşama izin belgesi) var. Arkadaşımın da VNJ (Vid na Jitelstvo). Bu belgeler ile çalışabilir miyiz?
Bu belge süresi dolana kadar geçerlidir. Ancak RVP de giriş çıkışlarda sorun yaşayabilirsiniz, bunun nedeni RVP bir sefer için verilir ve uzatılamaz. RVP var iken Vid na Jitelstvo alma hakkı kazanabilirsiniz. Evlilik nedeni ile alınan Vid na Jitelstvo sahipleri için bir sorun olmamakla birlikte bu belge almak ile Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olduğunuz statünüz değişmemektedir. Yaptırım kararnamelerinde bu konu askıda kalmakla beraber, UFMS yetkililerine istedikleri gibi yorum yapma fırsatı vermektedir. Olası deportlarda mutlaka mahkemeye başvurmalısınız.
İşçi vizem ve çalışma izini sürem dolunca ne olacak? Yenisini alabilecek miyim?
Çalışma izini süreniz dolduğunda, işçi vizenizin süresi dolduğunda Rusya’dan ayrılmanız gerekir. Maalesef ilgili yaptırım kararnameleri iptal edilmediği sürece bu izinler uzatılamayacaktır.
Kararnamelerde adı geçen firmalar çalışma izinlerini uzatabilirler mi veya yeni çalışma izini alabilirler mi?
Evet bu firmalar çalışma izinleri süresi dolan işçilerinin çalışma izinlerini yenileyebilirler. Rusya dan çıkan elemanlarının sayısı kadar yeni eleman için işçi vizesi başvurusunda bulunabilirler.
Ben Türk vatandaşıyım, Rusya’da şirket kurup çorap fabrikası açabilir miyim?
Evet yapabilirsiniz, sizin sektörünüz yaptırımlar kapsamında değildir, ama bu şirket de genel müdürlük de dahil olmak üzere çalışamazsınız. Yönetici firma atamanızı tavsiye ederiz. İlgili yönetici firma sizin şirket de çalışmanızı sağlayabilir.
Benim Rusya da plastik boru üreten tesisim var, ben sahibi ve genel müdürüm, çalışabilir miyim?
Firmanız faaliyetlerini sürdürebilir, siz genel müdür olarak çalışamazsınız. Yönetici firma atayınız, bu yönetici sizin firmanızda faal olarak yönetimi elinizde tutmanızı ve çalışmanızı kanunlardaki boşlukları kullanarak sizin firmanızda çalışmanızı sağlayacaktır.
Benim Rusya da kendi adıma daire ve arazim var. Şimdi işçi vizem bitince Rusya ya giremeyecek miyim ?
Size çalışma hakkı verilmemesi bu gayrimenkullerin durumunu şüpheli hale getirmez. İşçi vizesi dışında başka bir kaç tür vize şekli vardır. Sizin konumunuza uyan bir vize ile Rusya ya rahatça gelebilirsiniz.
Rusya’da evliyim, çocuğum var. Çalışma iznim bitince beni deport ederler mi?
Hayır, çalışma izini değil, asıl olan vize durumunuzdur. Vize kurallarını ihlal etmeyiniz, vizenizin süresinin bitmesine yakın Rusya dan çıkış yaparak yeni vize ile giriş yapınız. Herhangi bir vize ihlali nedeni ile veya çok yaşandığı üzere trafik cezalarından dolayı Rusya ya giriş yasağınız var ise mutlaka mahkemeye başvurunuz. Zira aile bağları zedelendiğinden dolayı mahkeme bu yasağı kaldıracaktır.
Rusya’dan evliyim ve RVP var. Yaptırımlardan önce vidnajitilstvaya bas vurdum. Vidnajitilstvaya’nın verilmeme ihtimali var mı bu konuyla ilgili resmi bir açıklama var mı ?
Yaptırım kararlarında Vid na Jitelstvo verilmez şeklinde bir madde yoktur. Bu hak verilirken sizin aile durumunuz en önemli kriter olacaktır.
İnşaat firmam var sahibi ve genel müdürüyüm. RVP min olması bu yaptırımlardan bizi muaf tutar mı ?
RVP olması sizin şirketinizi yaptırımlardan muaf tutmaz. Ancak sizin için bu mevcut RVP niz süresi dolana kadar geçerlidir. Eğer firmanız yaptırımların uygulandığı sektörlerde faaliyet gösteriyor ise firma sahibi olarak Rus vatandaş veya bir yönetici firma ile (örneğin bizim kurumumuz RussGroupe) ile anlaşmanız gerekir.
Yaptırımlardan muaf kalabilmek için Firmanın sahibinin mi Rus vatandaşı olması gerekiyor yoksa genel müdürünün mu ya da her ikisinin mi?
Yaptırımlar çerçevesinde Rusya’da ki tüm firmalar artık Türk vatandaşı işçi çalıştıramazlar.
Rusya kanunlarına göre kurulmuş kurucuları Türk olan bir ticaret firmasıyız. Türkiye’den ithalatını yaptığımız ürünler yasaklı listesine girmemektedir (Kaynak malzemeleri). Üç sorum olacak;
a-Şu anda genel mudur olarak çalışmaktayım, bir yıl daha geçerli üç yıllık vizem var. Genel mudur olarak çalışmaya devam edebilir miyim?
b- Kurucu ortaklardan birisi Türkiye’de. Rusya'ya gelmeden hissesini vekaletname ile bir Rus vatandaşına devredebilir mi?
c-Firmanın devamında Türk ortaklık payının ne olmasını önerirsiniz? %50 mi, daha az mı, yoksa "sıfır" mı olmalı?
Mevcut vizeniz ve hakkınız süresi dolana kadar geçerlidir. Kurucu ortak firma ile ilgili işlemlerde vekalet ile hissesini devredemez, Rusya’ya gelmesi gerekir, burada yarım saatlik bir işi olacaktır noterde. Firmanın devamında Türk ortaklık payının sıfır olmasını öneririz...Çünkü hisse oranından çok firmanın kuruluş belgesi olan iç tüzük değişikliği şarttır.
Rusya vatandaşlığı olan Türklerin karşılaşabileceği bir zorluk var mı bu donem içerisinde?(giriş- çıkışlarda). Yasal açıdan bir sorun görünmese de iş hayatında dikkat etmemiz gereken bir detay oluşacak midir?
Rusya da vatandaşlık alan kişiler bir sorun yaşamayacaklardır. Tek problem, bu kişilerin halen korunan Türkiye vatandaşlıklarını geçen senelerde çıkan bildirim kanunlarına göre Rusya devletine bildirip bildirmedikleri incelenebilir. Yani pasaport kontrol noktalarında bu bildirim belgesini sorabilirler. Bildirim yapmayan çifte vatandaşlık sahibi kişiler 400 000 ruble veya 1 seneye kadar hürriyet bağlayıcı cezalar ile karşılaşabilirler.
Rusya’dan evliyim ve 2 çocuğum var. Aynı zamanda da RVP var. Şu anda ailemle Türkiye’deyim fakat evraklarımı mayıs ayına kadar ya da mayıs ayında Vid na Jitelstvo ya vermek istiyorum. Acaba fikriniz nedir ? Sorun olur mu ? Ret alır da RVP yi de kaybeder miyim? Diğer bir sorun ise RVP ve Vid na Jitelstvo si olanların çalışma hakları aynen devam ediyor mu ?
Vid na Jitelstvo için evraklarınızı verebilirsiniz, Rus evlilikten dolayı aileniz var, sorun çıkmayacaktır. Bu başvurunuzun ret olma ihtimali her zaman vardır. Ancak bu ret nedeni ile mevcut RPV hakkının geçersiz sayılması diye bir şey olamaz. Vid na Jitelstvo sahibi olan vatandaşların mevcut hakları süresi bitene kadar saklanmaktadır.
3 yıllık BKS çalışma iznimi kullanarak Mart 2015 ten beri 3 yıllık VNJ almış durumdayım. Eşim Rus vatandaşı ve 2 çocuğumuz var. Moskova'da kendi evimizde yaşıyoruz. Evliliğimiz 4. Yılında ve ben elimdeki mevcut VNJ ile Rus vatandaşlığına başvurabilir miyim? Yoksa sıfırdan RVP ye mi başvurup sırası ile VNJ alıp bunları takiben mi vatandaşlığa başvurmalıyım?
Evet mevcut konumunuz ile vatandaşlığa başvurabilirsiniz. Burada elinizdeki mevcut hakkın süresini bitirmeden vatandaşlık için başvurmanızda fayda vardır. En fazla bitime 1 sene kala bu işlemlere başlamanızı öneririm.
2018 eylül ayına kadar VNJ bulunmaktadır. Rusya’da evliyim. Moskova’da kendi adıma tapulu evim var. Çalıştığım firma listeye giremedi. İş sözleşmem 2014`ten bu yana. Bizim durumumuz ne olacaktır? .
Sizin durumunuz da bir problem görmüyorum, mevcut hakkınız süresi bitene kadar geçerlidir. Vatandaşlık için başvurmanızda yarar vardır. Çalışma konusuna gelince burada tüm soru soranların ortak noktası mevcut haklar yani yaptırım kararı işleme konulana kadar alınmış olan haklar geçerlidir. Ancak kararname de unutulan bir açıklık vardır. Sizin çalışmaya hakkınız var ama şirketin sizi çalıştırmaya hakkı yok. Maalesef bu konuda bir netlik yoktur. Tamamen kontrol organlarının konuya bakış açısı önem kazanmaktadır.
Mayıs 2017’ye kadar RVP var (eşm Rus vatandaşı, evlilik üzerinden aldım), Vid na Jitelstvo’ya başvurdum, haziran 2016’da sorun çıkmaz ise alabileceğim. Benim 1-2 ay içinde Türkiye’ye gitmem gerekiyor (yılbaşında gidecektim, ancak erteledim), geri dönüşte tüm belgelerimin düzgün ve RVP olmasına rağmen Rusya’ya girememe gibi bir durum olabilir mi? Ya da böyle bir duruma karşılık yapabileceğim bir hazırlık veya herhangi bir şansım var mı?
Evlilik ile ilgili belgeleri yanınızda bulundurun, çocuk doğum belgelerini yanınızda bulundurun. Bir sorun çıkacağını tahmin etmiyorum
Benim yaklaşık olarak beş buçuk yıldır VNJ’em var. Nisan 2018'de bitiyor ve ben burada evli değilim ama 2 tane çocuğum var. Mülkü kendi adıma ve kendim işlettiğim IP olarak kasap dükkânım var. Sorum; ben vatandaş olabilir miyim? Veya vatandaş olamazsam 2018’de beş yıl VJN’yi uzatabilir miyim?
Sizin vatandaş olabilme şansınız vardır, bunun için çocukların velayetini (OPEKUN) almanız gerekir. Süresi dolmaya yakın uzatabilir veya vatandaşlığa başvurabilirsiniz.
Rusya’da faaliyet gösteren Türk bankalarının şubelerinde ve Türk bankalarının iştirak ettiği Rus firması konumunda faaliyet gösteren bankalarda çalışanlar için önümüzdeki dönem çalışma durumu nasıl olacak? Çalışma izinleri bitince geri mi dönmek zorunda kalacaklar?
Rusya da kurulmuş bankalarda çalışma izinleri dolan Türkiye vatandaşları bu izinlerin süresi dolduktan sonra yeni çalışma izinlerini alamayacaklardır. Eğer bu kişiler banka için Rusya müdürü konumunda ve banka için olmazsa olmaz kişiler ise; banka bir yönetici şirket ile müdürlük sözleşmesi imzalayabilir, bu yönetici şirket de ilgili kişilere imza yetkisi vererek işlemlerin aksamadan sürmesini sağlayabilir.
Yaptırımlardan muaf tutulan firmalar sadece kendi sektörlerinde çalışmaya devam mı edebilecek, yoksa Türk vatandaşları için vize alma, davetiye başvurusu yapma hakkına da sahip olacak mı?
Türk firmalarının devam eden kontratlarının sonuna kadar çalışabilmesi, aynı firmanın temsilcilik ofislerinin kontrat kapsamındaki iş için Türkiye'den gelen mallarını gümrükten çekebilmesini sağlayacak mı? Temsilcilik ofislerinin faaliyetlerinin yasaklanması, bu ofislerin bir an önce kapatılması anlamına mı geliyor? Bu durumda ofiste çalışan Türk vatandaşlarının çalışma izinleri ofisin kapatılması ile birlikte iptal mı olacak, izin bitene kadar Rusya'da kalabilecekler mi?
Temsilcilik ofisinin üzerine alınan SRO (inşaat lisansı), ofis kapatılmak zorunda kalırsa iptal olacak mı? Yoksa geçerlilik süresi bitene kadar geçerli mi olacak?
Yaptırımların bir kısmından muaf olan (Türk vatandaşı işçi çalıştırma hakkı verilen) firmalar mevcut projelerini tamamlayacaklardır. Sanırım bu firmaların yöneticileri en kısa sürede firmalarını yasaklara takılmayacak hukuki yapıya dönüştüreceklerdir. Bu değişimi yaptıktan sonra istedikleri sektörde faaliyet göstermeleri için önlerinde bir engel kalmayacaktır.
Temsilcilik ve şubelerin merkezleri de yukarıda anlattığım mantık da yapısal bir değişime gideceklerdir sanırım, zira bu yapısal düzenlemeleri yapamayan firmalar, temsilcilikler, şubeler oldukça önemli sıkıntılar yaşayacaklardır, bu sıkıntılar sizin sorunuzda bahsettiğiniz tüm konularda yaşanacaktır.
Bu Haber 11.01.2016 - 09:39:12 tarihinde eklendi.
