TurizmGüncel - Özel
Teoride, turizm dahil, tüm sektörleri kapsıyormuş gibi görünen önlem paketi, pratikte pek çok yönden turizm sektörüne uymuyor. Eximbank kredilerinden KGF destekli kredilere, devlet alacaklarının ertelenmesinden personel desteklerine kadar pek çok önlemin bulunduğu destek paketi, sektördeki kimi sorunları (kısmen) çözerken, kimilerinin yanından bile geçmiyor. Destek paketi, sektörün kılcak damarlarına dokunmuyor.
1. Ön ödemelerin iadesi için açılan krediler
Bilindiği üzere, acentelerin sezon öncesinde otellere yaptığı ön avans ve EB ödemelerinin acentelere geri ödenebilmesi için, yüzde 7.5 faizle kredi olanağı sağlandı. TurizmGüncel’in sektör kaynaklarından edindiği bilgilere göre kimi oteller kredi limitini doldurmak istemediği, kimileri yüzde 7.5 faiz ödemek istemediği, kimileri ise teminat gösteremediği için bu kredileri almıyor ya da alamıyor.
Mevcut durumda bu düzenlemenin, sadece acente-otel kombinasyonuna sahip olan şirketlerin işine yarayacağı, diğer acentelere pek bir faydasının dokunmayacağı belirtiliyor.
2. Kısa çalışma ödeneği
Teoride kısa çalışma ödeneğinden tüm sektörler yararlanabiliyor, yaralanan çok sayıda şirket de mevcut. Bakan Ersoy, kısa çalışma ödeneğinden askıdaki personelin de yararlanabilmesi için düzenleme yapıldığını açıkladı. Ancak ne askıda olan ne de halihazırda bir işyerinde çalışan ve sezonda işbaşı yapmayı bekleyen on binlerce turizm işçisi var. Bunlar, sezon kapandığında çalıştığı şirket tarafından işine son verilen, kendi isteğiyle ayrılıp yeni sezonda başka bir şirkette çalışma planı yapan ya da henüz işbaşı yapmışken koronavirüs salgını nedeniyle işten atılan turizm çalışanlarından oluşuyor.
Bazı işletmeler, sezonun ne zaman açılacağını öngöremediği için, askıdaki personeli işe alıp kısa çalışma ödeneğine başvurmuyor. Dahası, kısa çalışma ödeneğine başvuru yaptığınızda, 2 ay sonra sonuç alıyorsunuz. Zaten işsiz olan bu insanlar iki ay boyunca nasıl geçinecek?
3. Eximbank ve diğer krediler
Eximbank kredilerinden (turizm alanında) sadece Türkiye’ye turist getiren tur operatörleri faydalanabiliyor. Bunların sayısı ise belli. Bunların yanında iç turizm yapan ya da yurt dışına turist gönderen yüzlerce seyahat acentesi var. Oldukça hacimli işler yapan bu şirketlerin, uygun koşullarda kredi bulma olanağı çok fazla yok.
KGF destekli kredilerin kullanılması ise şirketlerin kredibilitesine bağlı bir durum. Sektör uzmanları bununla ilgili olarak, özellikle özel bankaların, geçmişte yaşanan büyük problemler nedeniyle KGF kdilerinde ince eleyip sık dokuyacağını, pek çok işletmeciyi kapıdan çevireceğini söylüyor.
Bankaların yönetim kurullarının bir araya gelip sektörel risk puanlaması yaptığı ve ''krizden fazla hasar alanlar'', ''krizden sonra kendini kısa vadede toparlamayacak olanlar'', ''krizden dolayı batacak olanlar'' şeklinde 3 ayrı liste yaptığı ve bunlara baştan sona kendi endeksleriyle risk puanlaması yaptığı ileri sürülüyor.
4. Kiralık oteller
Bilindiği üzere Türkiye’deki otellerin önemli bir bölümü kiralık tesislerden oluşuyor. Sektör tamamen durmuş, nakit akışı sıfırlanmışken, mülk sahipleri kira talep etmeye devam ediyor. En insaflı davranan mülk sahibi, ‘3 ay almam ama devamında bunlar da dahil aynı şekilde kirayı almaya devam ederim’ diyor. En iyi ihtimalle sezonun bir bölümünü sıfır gelirle geçiren otel işletmecileri, sezon açıldığında mevcut ayların kirasını artı birikmiş kiraları nasıl ödeyecek?
5. Otellerin sabit giderleri
Oteller kapalı olsa dahi, bazı sabit giderler işletmecilerden alınmaya devam ediyor. Örneğin, otel ve restoran otomasyon sistemleri konusunda Türkiye’de çok büyük bir pazar payına sahip olan Protel, yıllık aldığı ücretten, otellerin kapalı olduğu döneme ilişkin ödeme almamayı kabul etmiyor. ISS’ler, aynı şekilde fatura göndermeye devam ediyor, periyodik asansör bakımlarında ve franchise anlaşmalarına ilişkin bedellerde de bir kesinti yapılmıyor.
6. Acenteler iptal/iade ile boğuşuyor
Çok küçük kar marjları ile büyük ciroları döndüren acenteler ise sektörün en zayıf halkasını oluşturuyor. Müşteriden aldıkları rezervasyon paralarını otellere, uçak şirketlerine ve diğer servislere ödeyen acenteler, karşı karşıya kaldıkları büyük iptal/iade talepleri ile başa çıkamıyor. Acenteler bu iadeleri yapabilmek için ne otellerden ne de hava yolu şirketlerinden geri ödeme alabiliyor.
7. Hava yolu şirketleri acentelerden uçmadıkları iç hat uçuşlarının devre ödemesini alıyor
Bilindiği üzere Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, yaptığı bir düzenleme ile hava yolu şirketlerinin müşteriye geri ödeme yapma zorunluluğunu, operasyonların normale dönmesinden iki ay sonrasına erteledi. Ancak seyahat acenteleri ile ilgili böyle bir durum söz konusu değil. Acentelerin sektörle olan ilişkileri Turizm Bakanlığı’na bağlıyken, tüketiciyle olan ilişkisi Ticaret Bakanlığı’na bağlı. Bu nedenle seyahat acentelerinin böyle bir şey yapabilmesi ancak Ticaret Bakanlığı’nın yapacağı bir düzenleme ile mümkün olacak, ya da Kültür ve Turizm Bakanlığı, bu konu ile ilgili ayrı bir düzenleme yapacak.
Ulaştırma Bakanlığı’nın korumaya aldığı hava yolu şirketleri tüketiciye ödeme yapmazken, bir yandan da uçmadığı iç hatlar için acentelerden devre ödemesi talep ediyor. Acenteler, Ulaştırma Bakanlığı hava yolu şirketlerine nasıl kalkan olduysa, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın da acentelere kalkan olmasını bekliyor.
8. En önemlisi
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın turizm sektörünün içine düştüğü kaosla ilgili yeterli tedbiri almadığı konusunda bir fikir birliği ortaya çıkmış durumda. Bununla beraber, sektörel örgütlerin de bu konuda yetersiz kaldığı, hem çalışanları, hem de her ölçekteki işletmeleri ayakta tutacak önlemlerin alınması noktasında gerekli lobi faaliyetini yürütemediği eleştirileri yapılıyor. Sektördeki beklenti; acentesinden uçak şirketine, otelinden rehberine ve çalışanına kadar tüm sektörü ayakta tutacak ayrı bir düzenleme yapılması doğrultusunda.
Turizm gündemine ilişkin haberlerin her gün mail adresinize gelmesi için abone olun.
www.turizmguncel.com internet sitesinde yayınlanan yazı, haber, video ve fotoğrafların her türlü hakkı Turizm Güncel A.Ş.’ye aittir. İzin alınmadan, kaynak gösterilerek dahi iktibas edilemez.
Copyright © 2018 - Tüm hakları saklıdır. Turizm Güncel
Tasarım & Yazılım Altyapısı DataNet Bilgi Teknolojileri