Kaş’ta kayıt dışı apart ve villa turizmi kontrolden çıktı
Antalya’nın Kaş ilçesinin kayıt dışı villa ve apart turizmine teslim olduğu, merkez ve çevre köylerde villa patlaması yaşandığı belirtiliyor. İlçenin köklü turizmcileri ise, gidişattan endişeli.
Antalya’nın cennet ilçesi Kaş’ın apart ve villa turizmi modelinin kıskacında olduğu, ilçedeki evlerin günübirlik kiralandığı ve hem merkez hem de çevre köylerde villa patlaması yaşandığı belirtiliyor.
‘’Gidişat kontrol edilemez boyutlara ulaşmak üzere’’
Çevre haberleriyle tanına Yusuf Yavuz’un haberine göre Kaş, yaz aylarında marketlerin makarna ve tavuk raflarını boşaltan apart turizm modelinin kıskacında. İlçede yıllardır konaklama hizmeti veren turizmciler ise gelinen bu noktadan endişeli. İlçenin köklü turizmcileri bu gidişatın kontrol edilemez boyutlara ulaşmak üzere olduğu uyarısında bulunarak planlanıp kayıt altına alınması gerektiğini savunuyor.
Konuyla ilgili değerlendirmede bulunan bir işletmeci Kaş’ı tanımayan ve konforlu tatil arayan bir kesimin ilçedeki apartları tercih ettiğini belirterek şunları dile getirdi:
‘’Kaş’ta eksen kaydı’’
“Evler aparta çevrildi, Kaş’ta sürekli kiralık daire yok, olan da ayda 3 bin TL’den başlıyor. Sonuç, Kaş’a değer katmış pek çok insan; sanatçı, doktor, sağlık görevlisi, öğretmen mevcut kiralara dayanamayıp tayin istiyor, Kaş'ı terk ediyor. Market zincirleri ikişer üçer şube açıyor. Tavuk ve makarna rafları bomboş. Herkesin ideali meydanda dondurmacı, çekirdekçi açmak oldu. Yani Kaş’ta eksen kaydı. En kötüsü de esnafın bu yeni profilin isteklerine cevap verme uğraşına girmesiydi. Bir önlem alınmazsa otel ve pansiyonlar tabelalarını söker aparta çevirir, restoranlar kapatır. Bunların yerini zincir marketler, emlak ofisleri ve fast-foodlar alır. Kaş, kışın hayalet şehir halini alır.”
‘’Demir ekiliyor, villa biçiliyor’’
Pandeminin damga vurduğu 2020 sezonunda Kaş’ın en yoğun günlerinden birini geçirdiği belirtilen haberde, lüks villaların ve evlerin haftalık 15-20 bin liraya kiralandığını ifade edildi. Astronomik fiyatlarla kayıt dışı turizm yapıldığına işaret eden turizmciler, ilçedeki gidişattan endişeli. Dağ köylerine sıçrayan villa inşaatları nedeniyle Kaş çevresi şu günlerde adeta bir şantiye alanı gibi. Yıllardır kaderine terk edilen taşlık arazilere adeta beton ve demir ekilip, villa biçiliyor.
Apart ve villa turizmi yasal mı?
Konuyla ilgili endişelerini ve çözüm yollarını dile getiren Kaşlı bir turizmci, “apart” konusunda doğru bilinen yanlışları ve olması gerekenleri şöyle özetliyor: “Son yıllarda apart konusu Kaş’ta çok tartışılır hale geldi. ‘Apart’ derken bile aslında herkes aynı şeyden bahsetmiyor. Bir ya da iki odası ve mutfağı bulunan dairelere apart deniyor. Apartların toplu olarak bulunduğu binalar da apartmanı oluşturuyor. Apart turizmini de bu dairelerin kısa süreli kiralanması ile yapılan ticari faaliyet olarak görebiliriz. Villa turizmi ise Kaş’ta genellikle merkez dışında inşa edilmiş bağımsız evlerde yapılan ticari faaliyetin adı. Ancak buradaki can alıcı soru şu: Apart ya da villa turizmi denilen faaliyetler yasal mı?
TÜRSAB günübirlik kiralamalara savaş açtı
İskanda ‘konut’ olarak belirtilen yapılarda ticari faaliyet göstermek yasak. Ancak Hazine ve Maliye Bakanlığı evleri saatlik, günlük ya da haftalık kiralamayı Borçlar Kanunu’na dayandırmış durumda. Kısacası resmi bir kiralama sözleşmesi yapıldığı sürece ortada bir suç yok. Ama pratikte bunun ticari bir faaliyet olduğunu herkes bildiği için bu durum Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) tarafından yargıya taşındı. Buna göre TÜRSAB, villa kiralamanın kendilerinin faaliyet konusu olmasını talep ediyor. Burada elbette TÜRSAB’ın kendisine yeni bir iş kolu daha yaratmak amacında olduğunu söylemek mümkün. Oysa seyahat acenteleri zaten konaklama satma yetkisine sahip bulunuyor. Ancak bunun ‘ruhsatlı’ konaklama tesisi olması gerekiyor. Yani bir konaklama satılacak ise satan kurumun lisansı değil, otel, apart, kamping ya da villa gibi konaklama şeklinin ruhsatlı olması gerekiyor. Bu ruhsatlandırma işlemini de Kültür ve Turizm Bakanlığı ile yerel belediyeler yapıyor. Ayrıca su ve elektrik saatleri de ‘ticari’ sınıf olarak ücretlendiriliyor.
Gelir vergisi ödemek apartı yasal kılar mı?
Konaklama işletmelerinin denetlenmesi işlemleri de dört ayrı kurum tarafından yürütülüyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Emniyet Müdürlükleri ve Belediyeler; konaklama niteliği, vergi yükümlülüğü, toplumsal güvenlik ve ruhsat yönünde bu işletmeleri denetlemekle yükümlü. Ancak bütün bu sürece bakıldığında ortada resmi olarak ‘apart turizmi’ ya da ‘villa turizmi’ diyebileceğimiz bir işletme şekli bulunmuyor. Böyle bir tanım olmadığı için yasal ya da kaçak diye ayrım da yapılamıyor. Eğer bir işletmenin konaklama ruhsatı yoksa Emniyet Müdürlüğü’nden kimlik bildirimi şifresi alması ve konaklayan bildirimi yapması mümkün değildir. Sonuç olarak çoğunlukla ‘kaçak apart’ ya da ‘yasal apart’ olarak yapılan adlandırmalar doğru değil. Bu tür bir daire de yasal ticari faaliyet yapılıyorsa buna ‘apart otel’ denilebilir. Ancak yasal apart denilemez. Salt başka bir yer üzerinden işletilen apartın gelir vergisini vermek onu yasal kılmaz. Sadece vergisi ödenmiş kazanç olur. Oysa konaklama işletmelerinin giderleri arasında gelir vergisi çok küçük bir kalemdir.”
Market zincirlerinin tavuk ve makarna rafları boşalıyor
Evlerin günlük kiralanan apartlara dönüşmesi ve mantar gibi çoğalan lüks villaların ilçedeki turizmin merkezine yerleşmesiyle Kaş’ta yaşanan sosyal ve ekonomik dönüşümlere de değinen Kaşlı turizmci, değerlendirmesini şöyle sürdürüyor: “Evler aparta çevrildi, Kaş’ta sürekli kiralık daire yok, olan da ayda 3 bin TL’den başlıyor. Sonuç: Kaş’a değer katmış pek çok insan; sanatçı, doktor, sağlık görevlisi, öğretmen mevcut kiralara dayanamayıp tayin istiyor, Kaş'ı terk ediyor. Market zincirleri ikişer üçer şube açıyor. Tavuk ve makarna rafları bomboş. Herkesin ideali meydanda dondurmacı, çekirdekçi açmak oldu. Yani Kaş’ta eksen kaydı. En kötüsü de esnafın bu yeni profilin isteklerine cevap verme uğraşına girmesiydi. Bir önlem alınmazsa eğer otel ve pansiyonlar tabelalarını söker aparta çevirir, restoranlar kapatır. Bunların yerini zincir marketler, emlak ofisleri ve fast-foodlar alır. Kaş, kışın hayalet şehir halini alır.”
Yüksek sezonda nüfus 40-50 bine çıkıyor
Kaş için 2015 yılında Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanan 1/25000’lik imar planının sivil toplum örgütleri ve yurttaşların açtığı davanın ardından iptal edildiğine değinen turizmci, “İptal gerekçesi, imar planının Yarımada ve Limanağzı’ndaki sit alanlarını da içine alması ve Kaş (merkez) nüfusunun 38 bin olacağı öngörüsünün gerçekleri yansıtmamasıydı. Çünkü 2015 yılında kent merkez nüfusu 7 bindi (2019’da bu rakam 8 bin 600). Yatak sayısı ise 5 bin 600. Yani en yüksek sezonda nüfusun en fazla olma ihtimali 12 bin 600. O yıllara kadar (2015) ilçemizde düzenli olarak yatak sayısı üzerine istatistikler tutuluyordu ama 2015-2020 arası hiçbir zaman istatistiğe veri olarak sokulmayan sokulamayan apart ve villa yatakları, ruhsatsız kampingler, tekneler ve benzerleri nedeniyle son 2-3 yıldır Kaş’ın yüksek sezon nüfusu 40-50 bin civarına çıkmaya başladı. Bu durumda elbette 12 bin 600 kişilik nüfusa göre kurgulanan sistem çöküyor. İlçe merkezinde trafik felç oluyor, çöp arabaları yetersiz kalıyor, su kesintisi, internet kopmaları da cabası.”
İskan alanlardaki konutlara ticari faaliyet izni verilmemeli
Konuyla ilgili çözüm önerilerini de dile getiren Kaşlı turizmci, evlerin ticari olarak kiralanmasının merkezi ABD’de bulunan bir çevrimiçi pazarlama şirketi olan AirBnb ile başladığına işaret ediyor. Evlerin bu şekilde kiralanmasının başta ABD ve Avrupa ülkeleri olmak üzere birçok ülkede güvenlik ve sosyal sorunlara neden olduğuna değinerek bu konuda tüm dünyada giderek yaygınlaşan ‘Evler Otel Değildir’ hareketinin başladığının altını çizen deneyimli turizmci, Kaş yerelinde yapılması gerekenleri ise şöyle sıralıyor: “Günlük kiralamanın borçlar kanununa göre değerlendirilmesi kesinlikle değiştirilmeli. Planda iskân olarak görünen konutlarda seyahat acenteleri ve emlak şirketleri tarafından ticari faaliyet yapılmasına hiçbir şekilde izin verilmemeli. Kaş gibi hızlı büyüyen ve yatak kapasitesinin artırılması gereken bölgelerde yeni imar alanları oluşturmak yerine merkezde yer alan konut alanlarını turizm alanına dönüştürmek düşünülebilir. Böylece yerelde turizm yapmak isteyen mülk sahiplerine de yasal yollarla bu işi yapabilmelerinin önü açılmış olur.”
Bu Haber 20.02.2021 - 19:28:26 tarihinde eklendi.
Kullanıcı Yorumları
-
Her yıl gelirim, duruma göre apartta, villada ya da otelde kalan tatilciyim. Bu yazıları okuyunca insan soruyor kısa dönem tatilci açılımı nedir, bu kosa süre nereden başlıyor, nerede bitiyor, hangi kanun maddesinde yazılı aynı soru uzun tatil ve tatilci için de geçerli, yani bu konu ile ilgili kanun netleşmeyince kim ne söylese boş! Otel sahipleri isyanda, iyi de kardeşim dört dörtlük hizmete yakın hizmeti olması gereken fiyatlara verdin de biz apart mı aradık, yazın hiçbiriniz burnunuzdan kıl aldırmıyorsunuz, gözler hep kapıdan girecek yabancı müşteri de pardon siz misafir diyorsunuz! Sonuçta top kanun düzenleyicilerse, dünyanın her yerinde olduğu gibi ama apart ama başka türlü işletmecilik olsun bu işler kesin kes kanun hükümlerine bağlanmalı, tüm işletmeler gerekli olan kontrollerden geçmeli. Otelciler isyan ediyor deniliyor, sadece ben Kaş’ta üç, dört oteli olan ve her sene üzerine bir tane daha işletme ekleyen işletmeciler tanıyorum, kimse bana oteller de, apartlar da iş yapmıyor diyemez zaten hepsinin müşteri/misafir portföyü ayrı, ne bizi, ne kendinizi kandırmaya çalışmayın.
-
Yaklasik 6 yildir Kaş a gidiyorum tatil icin. Ilk gittigimdeki konaklama maliyetleri ile 2020 senesinde gittigimi karsilastirirsak burada anlatilan gibi vahim bir tablo var. Kaş in yesil seviyesinde azalma, daha cok bina gorunumune evrilmesi, artan yaz nufusunun getirdigi atik suyun deniz suyuna etkisi neresinden bakarsaniz degisim cok buyuk. Deniz suyunun 6 sene oncesi gibi olmadigini dusunuyorum. Deniz suyunun rengini kiyaslamak gerekirse Demre - Finike arasinda el degmemis koylara bakmak yeterli. Kaş da o kadar guzeldi ama bunu kaybediyor. Gerek konaklama gerekse yiyecek-icecek fiyatlarinin artisini sordugunuzda islemetler su cevabi veriyor "Evet... faiş fiyat artışı var ama talep - arz meselesi" diyorlar. Öylede boyle insanlar geliyor... Bende gittim ama 2021 yazi icin yine 4 aylik plan yaparken bu sefer dusunuyorum, deger mi o kadar masrafa... Daha makul yerler kesfetmek gerekiyor....
-
Abartılı ve gerçek dışı çok sey var. Örneğin market rafları her zaman dolu, kiralik daire çok, vasıfsız otel çok var. Otopark sorunu var. TURSAB dan onaylı kiralama sirketleri var. Oteller in çoğu pandemi kosullarina uymadığı için villa lar kiralaniyor.
