Anadolu’nun derinliğinde gizli kalmış küçük Kapadokya, Güzelyurt
Kapadokya denildiği vakit insanların aklına hemen Ürgüp asmalı konak Göreme, Üçhisar gelir.
Bu elbette bizlere verilen eksik bilgiden kaynaklanan bir durum, Kapadokya turları genelde kısa süreli turlar olduğu için belli bir alandaki görülmeye değer güzellikler bir iki gün içerisinde hızlıca gösterilerek tamamlanıyor. Oysa Kapadokya Nevşehir’in yanında Niğde, Aksaray, Kayseri ve hatta Kırşehir’i de kapsayan geniş bir alan. Ülkemiz insanlarının çoğu ıhlarayı Nevşehir ili sınırları içerisinde bir yer sanıyor, ıhlaranın bağlı olduğu Güzelyurt ilçesini ise çoğumuz belki de hiç duymadık bile . Fakat gezip görenler bilir ki Güzelyurt Kapadokya’nın tüm özgün dokusunu hatta fazlasıyla içinde barındıran önemli bir merkezdir. Yer altı şehirleri, kiliseleri, manastırları, özgün Kapadokya taşı ve mimarisinin en güzel örneklerini taşıyan evleri, katedralleri, peribacaları ve dünyaca ünlü ıhlara vadisiyle Güzelyurt tek başına küçük Kapadokya.
Eski adı karvalla daha sonra gelveri olan Güzelyurt, Aksaray iline 45 km mesafede olup, Aksaray, Niğde ve Nevşehir illerinin oluşturduğu üçgenin nerdeyse tam ortasında yer almıştır. Hasan dağının yaz kış ayrı güzel olan o görkemli manzarasını her daim izleyen Güzelyurt, hemen aşağısın da uzanan 14 km uzunluğundaki ıhlara vadisine de şöyle bir göz ucuyla bakarken görebilirsiniz. Güzelyurt gölet’i ve hemen üstündeki yüksek kilise ( analipsis tepesi – eski manastır) de bu bakışlardan pek tabidir ki nasibini fazlasıyla almayı hak eden güzellik ve görkeme sahiptirler. Bu seyrinizi şöyle biraz fazla gün batımına kadar uzatıverirseniz, işte o zaman güneşin batışının o kadar güzel ve bir o kadar da büyüleyici olduğu anları yaşarsınız Güzelyurt ta.
Güzelyurt un tarihi doğal olarak binlerce yıl öncesine kadar uzanmaktadır. Eldeki çanak çömlek ve obsidyen kalıntıları bunu açıkça ortaya koymaktadır. Daha sonra sırasıyla Hitit pers Kapadokya krallığı Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı medeniyetlerine ev sahipliği yapmıştır. Bir rivayete göre büyük İskender o meşhur atlarından birisini Güzelyurt’un hemen 4 km yukarısındaki Sivrihisar’dan almıştır. Güzel atlar ülkesinden ( Kapadokya’nın pers dilindeki anlamı) güzel at almak kadar doğal ne olabilir ki.
Güzelyurt asıl önemini Bizans döneminde, önemli bir filozof ve din bilgini olan Nazianoslu, Gregorious sayesinde kazanmıştır. Gregorious Güzelyurt’a yerleşerek fikirlerini buradan yaymış ve bölgeyi önemli bir merkez haline getirmiştir. Şu anda Gregorious zamanın da ve onun adına yapılan görkemli bir kilise yapısı sağlam bir vaziyette Güzelyurt merkezinde ziyaretçilerini büyülemeyi sürdürmektedir.
1900’li yılların başında Aksaray ilinin nüfusu 3500 civarında iken Güzelyurt un nüfusu 4500 idi. Bölgenin önemli bir ticaret ve sanayi merkezi olan Güzelyurt da nüfusun yüzde 80 i Ortodoks ahaliden oluşmakta idi. Türkçe den başka bir dil bilmeyen ve konuşmayan bu insanlar karamanlıca dediğimiz bir yazışma örneği kullanmaktaydılar. Muhtemelen Malazgirt den çok daha önce Karadeniz’in kuzeyinden Anadolu’ya giren ve iç Anadolu ya yerleşerek Ortodoks olan Türk boylarının torunlarıydılar. Müslüman Türk halkla iç içe yüzlerce yıl yaşayan karamanlı Ortodokslar 1924 mübadelesi ile Yunanistan’a göçtüler ve orda kavala yakınlarında yeni gelveri ( nea karvali) isminde bir kasaba kurdular. Bu mübadillerin çocukları ve torunları her yıl Güzelyurt’a gelerek eski komşularıyla hasret gidermekte ve dostluk kardeşlik festivali etkinliği çerçevesinde eski yöresel kıyafetlerini de giyerek kaşıkla Konyalı oynamakta Türkçe türküler söylemektedirler.
Bu Makale 09.10.2010 - 10:26:25 tarihinde eklendi.
