Türk vatandaşlarının yaşadığı Schengen vizesi krizinde çember büyüyor. Turizm sektörü ve sanat camiasından birçok isim vize sorunuyla başa çıkmaya çalışırken krizden ticaret sektörü de etkilenmeye başladı.
Schengen vizesi başvurularında yaşanan engellerin Türk iş dünyasına faturası büyürken, zorluk çıkaran ülke ağı da genişliyor.
Ekonomim’den Aysel Yücel’in haberine göre Avrupa ülkeleri ve ABD’nin ardından İngiltere ve Kanada vize başvurularında da iş dünyasından artan sayıda ret haberleri gelmeye başladı. Öte yandan, vize başvurularında tarife dışı bir engel de taşımacılık ayağında ortaya çıktı. Türk sürücülerin Schengen vizesini kabul etmeyen Bulgaristan, ikili taşımalarda Türk şoförlere Bulgaristan vizesi alma şartı getirdi. Vize problemleri nedeniyle yurt dışı fuarlarına katılamayan, yabancı müşterileriyle ikili görüşmelerini gerçekleştiremeyen iş dünyasının küresel pazarlarda rekabet gücü aşınırken, Türkiye’nin ihracat yükünü de yabancı TIR’lar taşımaya başladı.
İş insanları, sanatçılar, turist vizesine başvuranlar ya da sağlık ve eğitim gerekçeleriyle seyahat planlayan pek çok Schengen vizesi almakta yaşadığını paylaşıyor.
“Olağan dışı bir durum yok”
BBC Türkçe’den Fundanur Öztürk’ün aktardığına göre ise konuya ilişkin açıklama yapan Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Nikolaus Meyer Landrut ise “Bu yılın ilk aylarına gelince, konsolosluklar beklentileri karşılamak için ellerinden geleni yapıyorlar. Hiç kimse hizmetleri askıya almadı. Aslında yaz dönemi her zaman çok yoğundur. Dış hizmet sağlayan kurumlardaki randevu sürelerini kısaltmak için de çok sıkı çalışıyoruz. Şu aşamada elimizde toplu veriler yok, ancak ön değerlendirmemiz bu yılın ilk ayında önceki yıllara kıyasla olağan dışı bir durum olmadığını gösteriyor.” İfadelerini kullandı.
2022 yılında başvuru oranlarının neredeyse üç kat arttığını paylaşan Landrut, “2022 yılında Türkiye'deki Schengen vizesi başvuruları 2021 yılına kıyasla neredeyse üç katına çıkmıştır. Reddedilme oranı 2022'de artmamış, hatta 2016'dan bu yana ilk kez düşerek önceki yıldan ve küresel ortalamadan daha düşük olmuştur. Schengen ülkeleri ayrıca, Türkiye'de küresel ortalamadan yüzde 20 daha yüksek oranda çok girişli vize vermiştir.” açıklamasında buluncu.
Bu yılki Schengen vizesi başvurularının Temmuz-Ağustos sonuna kadar işleme alınmadığı iddialarını ise reddeden Landrut, “Üye devletlerin konsoloslukları sürekli olarak çalışmakta ve vize başvurularını geçmişte olduğu gibi şimdi de mümkün olan en hızlı şekilde işleme almaktadır. Türkiye'den yapılan vize başvurularının kısıtlanmasına yönelik olarak, kamuoyuna defalarca ifade ettiğim üzere, böyle bir politika kararı bulunmamaktadır. Her başvuru kendi içinde incelenmeye devam etmektedir.” dedi.
“Neden olduğu muamma”
Turizm sektör temsilcilerine göre Schengen vizesi için hem yeterli sayıda vize randevusu verilmiyor hem de başvurulardaki ret oranı çok yüksek.
Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Başkanı Firuz Bağlıkaya, “Hem kapasiteyi 5’te 1’e düşürüp, hem onların da yarısını reddettiğiniz zaman aslında siz vize oranını 10’da 1’e düşürmüş oluyorsunuz. Sürekli yurtdışına seyahat eden insanlar dahi ret alabiliyor. Henüz 2023’e dair istatistik yayımlanmadı ama bize gelen şikayetler sebebiyle ret oranının yüzde 50’ye yakın olduğunu düşünüyoruz. Yüksek bir ret oranı var. Pandemi ve sonrasındaki dönemin bile ötesine geçen bir sorun söz konusu. 2 aydan önce randevu bulabilmek imkânsız." dedi.
Hem vize randevularında hem de kabul oranlarında “makul sebeplerle” izah edilemeyecek kadar büyük bir daralma olduğunu kaydeden Bağlıkaya, “Pandemi yüzünden dediler, herkes sabırla bekledi. Ancak görülüyor ki, personel eksikliğiyle falan alakası olmayan bir şekilde, sistematik bir engelleme var. Burada sistematik bir biçimde ve kasti olarak alınmış bir karar var, belli ki konsolosluklar da bunu uyguluyor. Açıkçası konsoloslukların da çok yetkisi dahilinde olduğunu düşünmüyorum. Konsolosluklar kapı duvar, kimi ararsanız kimseye ulaşamıyorsunuz. Neden olduğu muamma. Artık vize zulmü diyoruz biz buna, paranla rezil oluyorsun.” şeklinde konuştu.
Kamuoyunda tartışılan iddialar arasında, Avrupa’nın Türkiye’de vatandaşlık verilen göçmenler sebebiyle vize başvurularında daralmaya gitmiş olabileceği de yer alıyor. Şu ana dek konsolosluklardan böyle bir gerekçe duymadığını söyleyen Bağlıkaya “Zaten bu da çok mantıklı değil; vatandaşlık almış göçmenleri istemiyorlarsa, bunu başvuruda ayırt etmek 5 dakikalık iş. O amaçla yurtdışına giden insanlar zaten şirket kurup oturum alma vb. yolları seçiyor, bu turistik vizeyle alakalı bir şey değil” dedi.
'Karaborsa doğdu'
Aracı kurumların “VIP müracaat” adı altında, randevu için aylarca beklemek istemeyen kişilerin fahiş ücretler karşılığında öne alındığını söyleyen Bağlıkaya, “Halbuki normal vize ücreti 80 euro, servis bedeli ise 20-30 euro arasında değişiyor. Bu servis bedelini 300-400 euroya çıkarıyorlar, önden randevu almaya çalışıyorlar. Resmen karaborsaya çıktı bu iş. Aracı kurumlar bunları konsolosluklarla koordineli mi yapıyor yoksa kendileri mi öne alıyorlar, onu bilemiyoruz. Dünyanın en medeni ülkeleri diye saydığımız AB ülkelerindeki uygulamaya bakar mısınız, belirsizlik, masa altı işler…” ifadelerini kullandı.
2022 Ekim ayında Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’ndeki (AKPM) Türk Grubu, Türk vatandaşlarının Schengen vizesi alırken karşılaştığı sorun ve çözümleri içeren bir tasarı sundu. Schengen sisteminde reform çağrısı yapan bu tasarı, AKPM Genel Kurulunda oy çokluğu ile kabul edildi. Bağlıkaya konu hakkında, “AKPM tavsiye kararına da kimse uymadı. Dışişleri Bakanlığı elinden geldiği kadar bu işin üzerine gidiyor ama bir türlü çözüme ulaşmadı” açıklamasında bulundu.
'Sektör ciddi sıkıntı içerisinde'
Schengen vizesi alamayan ya da yüksek başvuru ücretlerine rağmen vize alabileceğinden emin olmayan kişiler, daha çok vizesiz seyahat yapabilecekleri ülkelere yöneliyor.
Bağlıkaya, şu anda vizesiz ülkelere tur satışlarının “patlamış vaziyette” olduğunu, buna karşın pek çok turizm acentasının ciddi krizde olduğunu belirterek “Sektör olarak da çok ciddi sıkıntı içerisindeyiz, arkadaşlarımız iş yapamaz hale geldi. Müracaat eden insanlar vize alamadığında iade de etmiyorsunuz. Hiç kimse alıp alamayacağından emin olmadığı bir işe bu kadar bütçe ayırmak istemiyor.” dedi.
“Schengen ülkelerinin fabrika ayarlarına geri dönmesi gerek”
Travelzone Yönetim Kurulu Başkanı Barış Öztürk ise “23 yıldır bu sektördeyim, daha önce hiç böyle bir dönem yaşamamıştık” ifadelerini kullandı.
Hem bireylerin hem turizm acentelerinin hem de havayollarının sıkıntı yaşadığını söyleyen Öztürk, “Belli başlı rezervasyonlar yapılmış ve bunların ödemeleri yapılmış durumda. İptal etsek karşı taraf, para ödesek biz mağdur oluyoruz. Diğer taraftan tüketici vize parasını ödüyor ve mağdur oluyor. Ortada hem maddi hem manevi olarak problem var.” açıklamasında bulundu.
Ret aldıktan sonra itiraz ya da tekrar başvuru için de makul bir süre içinde yeni randevu verilmediğini söyleyen Öztürk şu sözleri kullandı:
“Konsolosluklara bu konuyu sorduk, talebin çok fazla olduğunu, aynı zamanda halen eksik elemanlarla çalıştıklarını söylediler. Fakat ben bu konunun siyasi olduğunu düşünüyorum Mesela, seyahat gerekçenize ya da seyahat evraklarına inanmıyoruz diyor. Bunlar çok yuvarlak gerekçeler. Esasında şu: Ülkeye geri dönecek misiniz, dönmeyecek misiniz? Bunu öğrenmek istiyor. Seni ülkeye yeteri kadar bağlayan sebep var mı, yok mu? Volkan Konak ne yapacak orada, gidip Mercedes fabrikasında mı çalışacak? Ya da yıllarca gidip gezmişsiniz Avrupa’yı, belli bir kurumda çalışıyorsunuz, diyor ki geri dönüş için sebeplere inanmıyorum. Schengen ülkelerinin bu konuda bir an önce fabrika ayarlarına geri dönmesi gerekiyor”
Turizm gündemine ilişkin haberlerin her gün mail adresinize gelmesi için abone olun.
www.turizmguncel.com internet sitesinde yayınlanan yazı, haber, video ve fotoğrafların her türlü hakkı Turizm Güncel A.Ş.’ye aittir. İzin alınmadan, kaynak gösterilerek dahi iktibas edilemez.
Copyright © 2018 - Tüm hakları saklıdır. Turizm Güncel
Tasarım & Yazılım Altyapısı DataNet Bilgi Teknolojileri
