ATOR Başkan Yardımcısı Artur Muradyan, turizmde sonbahar beklentilerini, Çin ile başlayan vizesiz dönemi, Vietnam–Tayland rekabetini, Krasnodar Havalimanı’nın açılışını ve ABD’ye uçuş ihtimallerini değerlendirdi.
Turizm Güncel – Dış Haberler
Rusya Tur Operatörleri Birliği’nden (ATOR) Marina Pervukhina’nın sorularını yanıtlayan ATOR Başkan Yardımcısı ve Space Travel Genel Müdürü Artur Muradyan, 2025 sonbaharı için öngörülerini paylaştı. Döviz kurundaki dalgalanmaların turistlerin planlarını etkileyebileceğini belirten Muradyan, Çin ile başlayan vizesiz dönemin daha çok sınır bölgelerinde etkili olacağını vurguladı. Vietnam–Tayland rekabetinden Krasnodar Havalimanı’nın açılışına kadar birçok başlıkta değerlendirmelerde bulunan Muradyan şu ifadeleri kullandı:
Yaz sezonu geride kaldı ve uluslararası turizm açısından değerlendirmek istiyoruz. Turizm sektörü ve turistler için öne çıkan trendler nelerdi?
Yaz sezonu birkaç sürpriz getirdi. Yurtdışı seyahat talebi hızla arttı. Bunun nedeni ise ekonomik: Ruble’nin nispeten istikrarlı seyri, çoğu yurtdışı destinasyonda fiyatların ruble karşılığında artmaması ve Rusya’daki maaş artışları bu yükselişi tetikledi.
Space Travel olarak Türkiye, Maldivler, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi destinasyonlarda satış artışı gözlemledik. Öte yandan, Tayland’a ilgi azaldı; bunun nedeni büyük ölçüde mevsimsellik ve yeni destinasyonlarla rekabet.
Bu yazın temel trendi, satışların daha erken dönemde yapılmasıydı. Ortalama olarak rezervasyonlar 1,5–2 ay öncesinden gerçekleştirildi; bu, Rusya’daki yurtdışı turizminin istikrar kazandığını gösteriyor. Örneğin Maldivler için şimdiden gelecek yaz rezervasyonları yapılıyor ki bu gerçekten dikkat çekici.
Yaz sezonunda yurtdışına giden turist sayısı nasıl değişti? En popüler ülkeler hangileri oldu?
Space Travel olarak yüzde 30–40 oranında bir artış kaydettik; bu artışta uçuş programlarımızın ciddi şekilde genişlemesi etkili oldu. Pazar genelinde ise yıllık artış yaklaşık yüzde 20 civarında gerçekleşti.
2025 yaz sezonunun en popüler 5 yurtdışı destinasyonu şöyle: Türkiye, Mısır, BAE, Güneydoğu Asya (Tayland ve Vietnam) ve Maldivler.
Bu yaz Ruslar bir tura ortalama ne kadar harcadı? (iki kişi için)
Yaz turlarının büyük kısmı (yüzde 70–80), destinasyona bakılmaksızın 150–250 bin ruble aralığında gerçekleşti.
Mısır, Türkiye’den turist çeker mi, özellikle yeni tatil bölgeleri gelişiyor diye?
Bu yaz hem biz hem de piyasa ortaklarımız Mısır talebinde artış gördü. Bunun nedeni, taşıma kapasitesi eksikliğinin azalması ve İsrail–İran geriliminin beklenenin aksine talebi çok etkilememesi. Mısır, bütçe dostu plaj tatili segmentinde başarılı bir dönüş yaptı ve çok rekabetçi fiyatlar sunuyor.
Bazı turlar açısından fiyatlar Türkiye’den daha cazip olabilir, ancak Mısır Türkiye’nin yerine geçmiyor. Sezon farkı, otel altyapısı ve gezi olanakları gibi farklılıklar mevcut. Mısır’ın turizm piyasasında yerleşik bir imajı ve benzersiz bir konumlandırma stratejisi var: otelden ayrılmaya gerek kalmadan kaliteli plaj tatili sunuyor. Küçük çocuklu aileler veya plajı öncelikli görenler için ideal bir seçenek.
Medyada çıkan “salgınlar”, “gıda zehirlenmeleri” gibi haberler talebi etkiledi mi?
Özellikle Türkiye ve Mısır’a yönelik spekülasyonlar talep ve tur sayısını ciddi şekilde etkilemedi. Turizm sektörünün dernekleri ve profesyonellerin hızlı müdahalesi sayesinde bu olumsuz etkiler minimize edildi.
Bu yaz Ruslar Avrupa’ya ve direkt uçuş olmayan diğer ülkelere hangi şehirleri aktarma noktası olarak kullandı?
Asya’daki transit trafiğin tamamı Çin’e (Şanghay, Pekin) yönlendi; Çin, Güney Kore, Japonya, Malezya, Endonezya, Filipinler ve diğer bölge ülkelerine uçuşlar için temel hub oldu.
Avrupa uçuşları için ise İstanbul hâlâ ana hub konumunda; daha az ölçüde BAE ve Güney Kafkasya ülkelerinin havalimanları da kullanıldı.
Azerbaycan’a yönelik talep, bilinen politik gerginlikler nedeniyle azaldı; turizm trafiği diğer komşu ülkelere kaydı. “Formula 1” etkinliği durumu kısmen stabilize etti, ancak bu kısa süreli bir etki. Azerbaycan daha önce gezi turizmi için gelişiyordu ve satışlarımız iyiydi; şimdi gezi talebi aynı sebeplerle iki kat düşmüş durumda. Avrupa transitinde ise düşüş varsa da küçük ölçekte.
Yazın Avrupa seyahatleri arttı mı, hangi ülkeler öncelikli oldu?
Tahminimize göre Avrupa seyahatleri yüzde 15–20 arttı. Bunun nedeni birkaç faktör: turizm vizeleri hakkında bilgi sahibi olunması, lojistik istikrar ve komşu ülkeler üzerinden erişim kolaylığı.
Bu artışın başlıca faydalanıcıları Yunanistan, İspanya, İtalya ve Fransa oldu. Klasik tur operatörü aracılığıyla organize edilen turizmde lider Yunanistan.
Yine de Avrupa’ya kitlesel bir turist akışı söz konusu değil. Örneğin Yunanistan, 2024’te 16,1 bin Rus turist aldı; pandemi öncesinde yıllık 700–800 bin civarındaydı. Yani azalma 40–50 kat.
Son haftalarda Avrupa vizeleri konuşuluyor. Turistler ne beklemeli?
Ben, önümüzdeki 2–3 ay içinde vizelerle ilgili durumun netleşeceğini düşünüyorum. Turistlerin ise şimdiden konsolosluklarda başvuru kontenjanı azalması ve vize süresinin kısalmasına hazırlıklı olması faydalı olur.
Yazın Rus turistler yurtdışında alışveriş ve hizmet ödemelerinde hangi yöntemleri kullandı?
Rus turistlerin yaklaşık yüzde 95’i hâlâ nakit para tercih ediyor. Banka kartı kullanamamak seyahati engelleyen ciddi bir sorun değil.
Ödemeler esas olarak yaptırımlar ve bankacılıkla ilgili; turistler için yöntem önemli değil. Kart ile ödeme imkânı esas olarak turistleri ağırlayan ülkeler için önemli, çünkü gelirleri artıyor ve şeffaflaşıyor.
Eski dolar banknotları hâlâ sorun yaratıyor mu?
Evet, bazı ülkelerde eski dolar kabul edilmiyor; bu politik değil, banknotların eski olmasından kaynaklanıyor. Yeni banknotlar bankalarda mevcut, ancak her yerde değil. Turistler yine de bulup kullanabiliyor.
Tur operatörleri yurtdışı ödemelerde sorun yaşıyor mu?
Yurtdışı turizm pazarı yaptırımlar altında yaşamayı öğrendi. Her büyük operatörün 2–4 yedek ödeme kanalı var. Dolayısıyla işler yürür, turistler rahatça tur alıp seyahat ediyor.
Önemli sorun, bu bozuk ödeme sisteminin fiyatlara etkisi olabilir. Operatörler dövizi yurtdışı borsalardan veya diğer kanallardan almak zorunda; yüksek komisyon ve kur farkı, düşük tepki hızı gibi sorunlar oluşuyor. İletişim hızı da etkileniyor; iç piyasayla çalışmak isteniyor ama henüz mümkün değil.
Sonbahar için tahminleriniz neler? Çin’e vizesiz seyahat, Tayland–Vietnam rekabeti, Krasnodar havalimanı açılışı ve ABD uçuşları nasıl şekillenecek?
Güney Rusya’da hava sahasının kısmi açılması olumlu bir faktör. Ancak uçuş koridoru hâlâ aynı, bu da Mısır ve BAE’ye olan uçuş zamanlarını etkiliyor.
Yıl sonuna doğru ruble genellikle zayıflamaya başlar. Bu nedenle turistlerin döviz alımlarını şimdiden planlaması faydalı.
Güneydoğu Asya ve Orta Doğu destinasyonlarında dempingsiz, ölçülü bir rekabet bekliyorum. Vietnam ve Tayland arasında bir rekabet olacak; Vietnam pazar payını artıracak ama birkaç yıl Tayland’ın gerisinde kalacak.
Tayland fiyatları bu yıl geçen yıl seviyesinde kaldı. Ancak yoğun tarihlerde yer sıkıntısı nedeniyle bir kısmı Vietnam’a yöneliyor. Vietnam geçen yıl düşük bir bazdan yüzde 1000’lik artış gösterdi.
Direkt uçuş eksikliği olan destinasyonlar: Zanzibar, Latin Amerika, Malezya, Afrika genelinde hâlâ talep yüksek. Sibirya ve Uzak Doğu’dan Türkiye ve BAE’ye direkt uçuş eksikliği ciddi. Örneğin Habarovsk’ta uçuşlar neredeyse dolu.
Çin’e vizesiz seyahat başlatıldı; bazı tur operatörleri rezervasyon artışı görüyor. Ancak Çin, Türkiye, BAE, Tayland veya Vietnam’ın yerini alacak bir destinasyon değil. Altyapı, yemek ve ödeme sistemleri hâlâ alışılmadık. Ana etki sınır bölgesi turizmi ve kısa, spontan seyahatlerde olacak.
Sonbahar 2025’te Çin’e rekor seyahat beklenebilir; düşük baz etkisi ve sınır bölgelerindeki talep etkili olacak.
Çin uçak biletleri vizesiz açıklamasından sonra ortalama yüzde 15–20 arttı; bazı destinasyonlarda yüzde 50–60’a kadar. Şu anda seyahat edenler eski vizelerle uçuyor. Gerçek fiyatlar Kasım’dan sonra netleşecek.
Krasnodar havalimanının açılması bölge turizmini olumlu etkileyecek. Sadece Soçi’den değil, Krasnodar’dan da dış destinasyon rezervasyonları artacak. Krasnodar, tarihsel olarak Soçi’den daha çok yurtdışı turizme odaklı.
Krasnodar’dan uçak biletleri hâlâ Soçi’den yüzde 15–20 daha pahalı; sebepler net değil ama muhtemelen ek riskler göz önüne alınıyor.
ABD uçuşlarıyla ilgili olarak, turistler hâlâ ilgileniyor ancak vize süreci zor, pahalı ve zaman alıcı. Şu anda vize sadece Polonya veya Kazakistan’dan alınabiliyor. Bu nedenle 2025 sonuna kadar direkt ABD uçuşu açılacağını öngörmüyorum.
Turizm gündemine ilişkin haberlerin her gün mail adresinize gelmesi için abone olun.
www.turizmguncel.com internet sitesinde yayınlanan yazı, haber, video ve fotoğrafların her türlü hakkı Turizm Güncel A.Ş.’ye aittir. İzin alınmadan, kaynak gösterilerek dahi iktibas edilemez.
Copyright © 2018 - Tüm hakları saklıdır. Turizm Güncel
Tasarım & Yazılım Altyapısı DataNet Bilgi Teknolojileri
