2023 Türkiye Turizm Stratejisi 75 yaşında

Kanımızca, geçtiğimiz Mart’ta altı takvim Yılı yaşını dolduran ve 75’inci Ay yaşından gün almaya başlayan TTS, bu zaman süresince görevini yapabilseydi, Türk turizminin çok başka konumlara oturması mümkündü. Diğer bir bakışla da, yıllardır düğümlenen ve sorunlarıyla birlikte büyüyen turizmin randımanlı ve ulusal ekonomiye katma değer payını artıran bir endüstri haline gelmesi, planlamayla toparlanıp obez yapısından kurtulmasına bağlıdır. 

Geçmişi tarihe gömerek ve gerekli dersleri de çıkartarak geleceğe yönelmenin tam zamanıdır. Bu konuda sentez niteliğindeki yorumlarımızı özetlemek gerekirse; 2023 TTS eski dönemdeki mevcut durumu yorumlayıp, gerekli model ve çözümleri de içeren bir strateji belgesiydi ve 1.Eylem Planı dönemini de doldurdu. Açık ve net olarak bugünün gereği ise, strateji kapsamında yeni bir 2.Eylem Planı paketinin geliştirilerek uygulamaya sokulmasıdır.

TURİZM STRATEJİSİ 2.EYLEM PLANIYLA 2.BAHARINA KAVUŞACAKTIR

2007-2023 dönemini kapsayan Türkiye Turizm Stratejisi kurgusunda, üç safhalık alt dönemler itibariyle somut Eylem Planları uygulaması planlanmıştır. 1.Eylem Planı olarak 2007-2013 dönemi ise, süresini doldurmakta ve 2.Eylem Planı’nın şu aylarda geliştirilerek hızla devreye alınması söz konusudur. Bu uygulama kapsamında da, Türk turizminde ortaya çıkan tüm ihtiyaçların programlanarak en seri şekilde ikmal edilmesi mümkün haldedir. 

Tamamen randımansız ve atalet içinde geçen birinci dönem eylemlerinin 2.Dönemde somut olarak ele alınması, zaten gerekli tedbirlerin birçoğunu devreye sokabilecek yapıdadır. Son 6 yılda kaydedilen gelişmeler ve değişen koşullar çerçevesinde güncellenerek saptanacak olan eylemler, turizm piyasasında halen oluşan tüm eksiklik ve aksaklıklara çözüm ve tedbirler getirebilecektir. Tek gerekli olan, bilinçli bir şekilde bu sürecin yönetilmesidir.

Normal olarak 6-6-5 yıllık dönemlerde uygulanması gereken 17 yıllık TTS süreci, belirsizlik ve ilgisizlik sonucu bu yılı da geçirerek 7-5-5 şeklinde bir programa oturmuştur. Yani, 2014-2018 dönemini kapsayacak olan 2.Eylem Planı ve 2019-2023 dönemiyle finale gidilecek ve ilk verimsiz dönem için de 7 yıl harcanmış olacaktır. Söz konusu gerçekler paralelinde, daha fazla zaman ve enerji kaybına yol açmaksızın ‘gerekli hamleler’ hızla yapılmalıdır. 

Bir önceki yazımızda, aktif gündeme girmesi gereken konu başlıklarını yeterince irdelemiş olarak, bunlara tekrar değinmek yerine hemen bu yıl kolayca aktifleşebilecek olan Turizm Konseyi uygulamasına ilişkin detaylara değinmekte yarar var. Çünkü, “Gelecek Turizmde” Hibe Fonu kapsamında geçen aylarda yeterince nabız tutma çabasına girebildiğimiz destinasyonlarda, konunun önemi ve teknik boyutlarının sindirilemediği görülmüştür. 

Sanal ortama yansıyan yerel konseylere ilişkin haber ve yetkili demeçlerle birlikte, bu konuda oluşan yorumlarla bezenen bir makro değerlendirme raporunu, ilk fırsatta ayrıca düzenleyeceğiz. Ancak burada, birkaç önemli destinasyon çapında cımbızla yakalanan kritik tespitleri açıkça sergilemekte yarar görüyoruz. Zira, hem arayış sürmekte, hem de bazı uygulamalarla yerel turizmin yönetilmeyip sadece durumun idare edildiği anlaşılmaktadır. 

YEREL TURİZM KONSEYLERİNDE ÖNEMLİ DESTİNASYONLARDA DURUM

Muğla İl Turizm Konseyi, Ekim 2011 tarihli Valilik Yönergesi ile 18 aydır faaliyettedir. Bu paralelde,  Marmaris, Bodrum ve Fethiye gibi çok önemli turizm alt yörelerini kapsayan koordinasyon çalışmaları da yoğun bir şekilde yürütülmekte, hatta Arap ülkelerine pazarlama seferleri bile düzenlenmektedir. Fakat ilçelerde henüz oluşmayan ve alt yörelerde gereğince işlenemeyen hangi ürünlerinin ne kapsamda pazarlandığı ve yönetildiği de belirsizdir. 

İzmir’deki aktif yerel sivil toplum örgütlerinin 20 Ay önceki 12 kişilik bir ortak akıl toplantısında, sonuç bildirgesi olarak “İzmir turizm Üst Kurulu” oluşturma kararı almış olmaları, çok ilginç bir gösterge* niteliğindedir. Yerel kalkınma ajansı İzmir Valiliği ve İZKA yetkililerince de hararetle desteklenen bu kararın gerçekleşmesi yönünde somut bir yeni atılıma rastlamadık. Ancak İzmir Kent Konseyi çabası ile, hibe desteği için özel bir proje verildi. 

Ankara Valimiz Sn.Yüksel, 7 yıllık Antalya Valiliği döneminde kazanmış olduğu “turizmci Vali” sıfatına uygun olarak, Antalya’da başlattığı ve turizm konseyi olarak anılan “il turizm koordinasyon” toplantılarını Başkent’te de yıllardır sürdürerek turizme özgün destek vermektedir. Fakat piyasaya yansıyan haber ve demeçlerde, Ankara merkez ve ilçeleri kapsamında özel bir destinasyon ve/veya konsey kapsamlı somut bir projeye rastlanmamıştır. 

İstanbul Vali Mv. Sn.Tekin’in 2 Ay önceki demecindeki* net ifade, “İstanbul için bana göre en büyük eksiklik bu. Barselona, Londra, Hongkong gibi sadece kenti pazarlayabilecek, tanıtacak, profesyonelce çalışabilecek bir örgüte, bir organizasyona, kamu gücünü de yanına alabilecek ancak özel teşebbüs gibi hareket edebilen bir yapıya, bir mekanizmaya ihtiyaç var ” şeklindedir. Tarif net olmasa da, aranan modelin Konsey olduğu açıktır. 

Antalya ilindeki Alanya, Manavgat ve Kemer alt yörelerinin her biri çok büyük alt destinasyonlar haline gelmiş olmasına rağmen, iki milyonluk il nüfusunun yarısını oluşturan Antalya Büyükşehir’de, tüm ilçeleri kapsayan bir koordinasyon toplantısı dahi, henüz gerçekleşememiştir. Bu bakımdan, bir türlü ‘ilin turizm merkezi’ işlevinin gereğini yapamayan Antalya’ya, “ülke turizminin Başkenti” sıfatının nasıl yakıştırıldığını?, yıllardır sorguluyoruz. 

TURİZMİN BAŞKENTİ ULUSALI UNUTUP YEREL STRATEJİSİNİ ARIYOR

Fakat son kesitte çok önemli ve somut bir gelişme yaşandı. 36 Aydır görevde olan Antalya Valisi Sn.Altıparmak, geçen yıl POYD Projesi olarak gerçekleştirilen yerel BAKA ajansı destekli ve Akdeniz Üniversitesi’nce yürütülen “turizm kümelenme ve strateji çalışması” kapsamında özgün bir demeç ile Antalya’nın durumuna çok açıklayıcı bir yorum getirdi. Antalya’nın öncü ve örnek atılımını beklediğimiz yıllar boyunca, bu demeç ‘son nokta’ niteliğindedir. 

Vali Altıparmak, Antalya'nın kendi başına devasa bir turizm destinasyonu olduğunu belirterek “Bu büyük destinasyonun yönetiminin daha farklı şekilde ele alınması gerekiyor” dedi. “Raporda da ifadesini bulan çatı örgütlenmesinin projelendirilmesinden, finansal kaynaklarının yaratılmasına kadar etkin bir şekilde ele alınması gerektiğini” demecinde net bir şekilde ifade ederek, nihayet aktif gündeme giren yerel stratejiyi de belirlemiştir. 

Ülke turizminin geceleme ve gelirinin yarısından fazlasını üreten Antalya’nın Valisi, 100 gün önce bu ifadesi ile doğrudan Devlet Stratejisi olarak 75 Aydır uygulanmayı bekleyen Turizm Konseyi Modeline paralel bir çerçeve çizmiştir. Fakat yine bu günlerde 100 günlük görevini dolduracak olan yeni Kültür ve Turizm Bakanımız Sn.Çelik, henüz bu stratejik konulara el atamadan Mayıs Ayına girilmiş ve TTS de bu arada 3 Yaş daha ihtiyarlayıvermiştir.

SONUÇ: 2023 TTS’nin 2.Eylem Planının yıl içinde çalışılması söz konusu olsa da, 1.Eylem Planı’nın 10.Maddesi olarak net bir şekilde tariflenen “Turizm Konseyleri Uygulama Yönetmeliği”, 2-3 Haftalık bir Bakanlık çalışmasıdır! 

zafer@cengiz.gen.tr

-----

(*) Turizm Konseyi üzerine önemli yerel merkezlerinde durum belgeleri:

11.08.2011 - İzmir’li turizmciler “Üst Kurul oluşturmaya karar verdi” 

 

24.10.2011 - Muğla Turizm Konseyi Kuruldu

 

05.03.2013 - İstanbul Vali Mv. Sn.Tekin demeci 

 

24.12.2012 - Antalya Valisi Sn.Altıparmak demeci